Sut mae treth ar gynilion a buddsoddiadau yn gweithio

Ni chewch eich trethu ar yr arian parod sydd gennych, ond efallai y byddwch yn talu treth ar log cynilion a gewch. Dyma grynodeb o sut mae'n gweithio:

• fel arfer telir llog ar gynilion yn gros, sy’n golygu nad yw treth wedi’i didynnu eisoes
• caniateir i’r rhan fwyaf o bobl ennill swm penodol o log di-dreth bob blwyddyn dreth (6 Ebrill i 5 Ebrill)
• mae llog yn cael ei gyfrif yn y flwyddyn dreth y gallwch ei gyrchu, ac efallai nad dyna’r flwyddyn y gwnaethoch ei ennill
• mae llog mewn cyfrif ar y cyd fel arfer yn cael ei rannu'n gyfartal at ddibenion treth
• os ydych yn ennill mwy na’ch lwfans, bydd CThEF fel arfer yn newid eich cod treth felly byddwch yn ei dalu’n awtomatig – bydd angen i chi ddatgan llog ar gynilion os ydych yn defnyddio ffurflen dreth hunanasesiad
• os oes treth yn daladwy ar log cynilo, codir eich cyfradd dreth incwm arferol (0%, 20%, 40% neu 45%).

Byddai llog o'r lleoedd canlynol fel arfer yn drethadwy:

• cyfrifon banc, cymdeithas adeiladu ac undeb credyd
• cwmnïau buddsoddi penagored (OEICs), ymddiriedolaethau buddsoddi ac ymddiriedolaethau uned
• benthyca cymheiriaid
• bondiau'r llywodraeth neu gwmnïau
• taliadau blwydd-dal bywyd a rhai contractau yswiriant bywyd.

Mae eich lwfans di-dreth yn seiliedig ar gyfanswm eich incwm blynyddol, gan gynnwys unrhyw arian rydych chi'n ei ennill o gyflogaeth, pensiynau, budd-daliadau penodol, cynilion a buddsoddiadau ac unrhyw ryddhad neu eithriadau.

I gyfrifo'ch lwfans:

1. Cymerwch eich Lwfans Personol, sydd fel arfer naill ai:
   1. £12,570
   2. £13,830 os ydych yn hawlio Lwfans Priodas
   3. £15,440 os ydych yn hawlio'r Lwfans Person DallYn agor mewn ffenestr newydd
2. Ychwanegwch £6,000 - dyma'r band cyfradd cychwyn uchaf ar gyfer cynilion a'r Lwfans Cynilion Personol (PSA).
3. Minws unrhyw incwm nad yw'n incwm cynilo, fel eich cyflog neu'ch pensiwn.

Dyma ddwy enghraifft, yn seiliedig ar y Lwfans Personol safonol o £12,570:

• Gall rhywun sydd â chyflog o £6,500 ennill £12,070 mewn llog di-dreth (£18,570 minws £6,500).
• Gall rhywun sydd â chyflog o £14,500 ennill £4,070 mewn llog di-dreth (£18,570 minws £14,500).

Ar ôl hynny, byddech yn talu treth ar y gyfradd sylfaenol arferol, sef 20% ar hyn o bryd. 

Bob blwyddyn dreth, byddwch yn cael y lwfansau di-dreth hyn:

• Eich Lwfans Personol ar gyfer pob incwm.
• Hyd at £5,000 o'ch cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion, fel y gallwch ennill llog heb dalu treth. Os ydych yn ennill mwy na'ch Lwfans Personol mewn incwm nad yw'n incwm cynilo, mae hyn yn cael ei ostwng £1 am bob £1 a enillir.
• £1,000 ar gyfer llog cynilo o'r Lwfans Cynilo Personol (PSA).

Os ydych yn ennill rhwng £17,570 a £125,140, cewch lwfans di-dreth sefydlog ar gyfer llog cynilo:

Nid oes lwfans di-dreth ar gyfer llog cynilo, byddwch yn talu treth ar bopeth a enillir.

Bydd y rhan fwyaf o incwm buddsoddi'n cael ei drethu ar eich cyfradd dreth incwm arferol, felly bydd yn cyfrif tuag at eich Lwfans Personol. Ond mae lwfans di-dreth ar wahân os ydych yn berchen ar gyfranddaliadau.

Ar gyfer blwyddyn dreth 2024/25, gallwch ennill hyd at £500 mewn difidendau - cyfran o elw'r cwmni sy'n cael ei dalu i gyfranddalwyr o bryd i'w gilydd yn ystod y flwyddyn - heb dalu treth arno.

Byddwch yn talu treth difidend dros y swm hwn, yn seiliedig ar eich band treth incwm:

• 8.75% ar gyfer trethdalwyr cyfradd sylfaenol
• 33.75% ar gyfer trethdalwyr cyfradd uwch
• 39.35% ar gyfer trethdalwyr cyfradd ychwanegol.

Mae'r ffordd rydych yn cael eich trethu ar gynilion a buddsoddiadau yn dibynnu ar sut rydych fel arfer yn talu treth:

• Os ydych yn gyflogedig neu'n derbyn pensiwn:
  • Fel arfer bydd CThEF yn newid eich cod treth i gymryd treth ychwanegol o'ch incwm. Mae hyn fel arfer yn awtomatig ar gyfer llog cynilo, ond bydd angen i chi ddweud wrth CThEF os ydych yn ennill rhwng £1,000 a £10,000 mewn incwm difidend.
  • Os ydych yn ennill mwy na £10,000 o gynilion a buddsoddiadau, bydd angen i chi gwblhau ffurflen dreth Hunanasesiad.
• Os ydych yn hunanasesu, gallwch roi gwybod am unrhyw gynilion neu incwm buddsoddi fel rhan o'ch ffurflen dreth arferol.
• Os nad yw'r naill na'r llall o'r uchod yn berthnasol:
  • Bydd CThEF yn cysylltu â chi os oes arnoch dreth ar log cynilo.
  • Bydd angen i chi ddweud wrth CThEF am log difidend.

I hawlio'r dreth cynilo sydd wedi'i gordalu'n ôl, dylech naill ai:

• gwblhau ffurflen R40Yn agor mewn ffenestr newydd ar-lein neu gallwch ei hargraffu a'i dychwelyd drwy'r post
• gwneud cais am ad-daliad ar eich ffurflen dreth Hunanasesiad

Gallwch wneud cais am y flwyddyn presennol a’r pedair blynedd dreth blaenorol.

Mae rhai cynhyrchion cynilo yn talu llog sy'n ddi-dreth, ni waeth faint rydych yn ei ennill neu log cynilo arall rydych yn ei dderbyn.

Mae'r rhain yn cynnwys:

• ISAs arian parod ar gyfer cynilion
• ISA stociau a chyfranddaliadau ar gyfer buddsoddiadau
• cynilo i bensiwn.

Ni fydd unrhyw log neu incwm difidend a enillir yn effeithio ar eich lwfansau di-dreth, fel y Lwfans Cynhaliaeth Plant neu'r Lwfans Difidend. Er bod cyfyngiadau ar faint y gallwch ei gynilo bob blwyddyn dreth, gyda'r terfyn ISA presennol yn £20,000.

Darganfyddwch fwy ar:

• ISAs a ffyrdd treth-effeithlon eraill o gynilo neu fuddsoddi
• ISAs stociau a chyfranddaliadau
• Pam cynilo i bensiwn?

Mae risg y gallech golli'ch arian gydag unrhyw fath o fuddsoddiad. Ystyriwch gael cyngor ariannol rheoledig i'ch helpu i ddewis pa fath sy'n iawn i chi. Gweld Dewis ymgynghorydd ariannol am help.