Sut mae treth ar gynilion a buddsoddiadau yn gweithio

Ni chewch eich trethu ar yr arian parod sydd gennych, ond efallai y byddwch yn talu treth ar log cynilion a gewch. Dyma grynodeb o sut mae'n gweithio:

• Fel arfer telir llog ar gynilion yn gros, sy’n golygu nad yw treth wedi’i didynnu eisoes
• caniateir i’r rhan fwyaf o bobl ennill swm penodol o log di-dreth bob blwyddyn dreth (6 Ebrill i 5 Ebrill)
• mae llog yn cael ei gyfrif yn y flwyddyn dreth y gallwch ei gyrchu, ac efallai nad dyna’r flwyddyn y gwnaethoch ei ennill
• mae llog mewn cyfrif ar y cyd fel arfer yn cael ei rannu'n gyfartal at ddibenion treth
• os ydych yn ennill mwy na’ch lwfans, bydd CThEF fel arfer yn newid eich cod treth felly byddwch yn ei dalu’n awtomatig – codir eich cyfradd dreth incwm arferol (0%, 20%, 40% neu 45%).

Byddai llog o'r lleoedd canlynol fel arfer yn drethadwy:

• cyfrifon banc, cymdeithas adeiladu ac undeb credyd
• cwmnïau buddsoddi penagored (OEICs), ymddiriedolaethau buddsoddi ac ymddiriedolaethau uned
• benthyca cymheiriaid
• bondiau'r llywodraeth neu gwmnïau
• taliadau blwydd-dal bywyd a rhai contractau yswiriant bywyd.

Mae eich lwfans di-dreth yn seiliedig ar gyfanswm eich incwm blynyddol, gan gynnwys unrhyw arian rydych chi'n ei ennill o gyflogaeth, pensiynau, budd-daliadau penodol, cynilion a buddsoddiadau ac unrhyw ryddhad neu eithriadau.

I gyfrifo'ch lwfans:

1. Cymerwch eich Lwfans Personol, sydd fel arfer naill ai:
   1. £12,570
   2. £13,383 os ydych yn hawlio Lwfans Priodas
   3. £15,440 os ydych yn hawlio'r Lwfans Person DallYn agor mewn ffenestr newydd
2. Ychwanegwch £6,000.
3. Minws unrhyw incwm nad yw'n incwm cynilo, fel eich cyflog neu'ch pensiwn.

Dyma ddwy enghraifft:

• Gall rhywun sydd â chyflog o £6,500 ennill £12,070 mewn llog di-dreth (£18,570 minws £6,500).
• Gall rhywun sydd â chyflog o £14,500 ennill £4,070 mewn llog di-dreth (£18,570 minws £14,500).

Ar ôl hynny, byddech yn talu treth ar y gyfradd sylfaenol arferol, sef 20% ar hyn o bryd. 

Sut mae'n gweithio

Bob blwyddyn dreth, byddwch yn cael y lwfansau di-dreth hyn:

• Eich Lwfans Personol ar gyfer pob incwm.
• Hyd at £5,000 o'ch cyfradd gychwynnol ar gyfer cynilion, fel y gallwch ennill llog heb dalu treth. Os ydych yn ennill mwy na'ch Lwfans Personol mewn incwm nad yw'n incwm cynilo, mae hyn yn cael ei ostwng £1 am bob £1 a enillir.
• £1,000 ar gyfer llog cynilo o'r Lwfans Cynilo Personol (PSA).

Os ydych yn ennill mwy na £17,570 o incwm nad yw'n incwm cynilo, gallwch ennill £1,000 mewn cynilion yn ddi-dreth.

Os yw'ch holl incwm yn dod o log cynilion, gallwch ennill hyd at £13,570 yn ddi-dreth (£16,440 os oes gennych Lwfans Personol uwch).

Ar ôl hynny, byddech chi'n talu treth cyfradd sylfaenol o 20% ar y gweddill.

Sut mae’n gweithio

Bob blwyddyn dreth, byddwch yn cael y lwfansau di-dreth hyn:

1. Eich Lwfans Personol (PA) ar gyfer pob incwm, sydd fel arfer naill ai:
   1. £12,570
   2. £13,383 os ydych yn hawlio Lwfans Priodas
   3. £15,440 os ydych yn hawlio'r Lwfans Person DallYn agor mewn ffenestr newydd
2. £1,000 ar gyfer llog cynilo o'r Lwfans Cynilo Personol (PSA).

Os ydych yn ennill mwy na £50,271 o incwm nad yw'n incwm cynilo, gallwch ennill £500 mewn cynilion yn ddi-dreth.

Os yw'ch holl incwm yn dod o log cynilion, gallwch ennill hyd at £13,070 yn ddi-dreth (£15,940 os oes gennych Lwfans Personol uwch).

Ar ôl hynny, byddech yn talu 40% o dreth cyfradd uwch ar y gweddill.

Sut mae'n gweithio

Bob blwyddyn dreth, byddwch yn cael y lwfansau di-dreth hyn:

1. Eich Lwfans Personol (PA) ar gyfer pob incwm, sydd fel arfer naill ai:
   1. £12,570
   2. £13,383 os ydych yn hawlio Lwfans Priodas
   3. £15,440 os ydych yn hawlio'r Lwfans Person DeillionYn agor mewn ffenestr newydd
2. £500 ar gyfer llog cynilo o'r Lwfans Cynilo Personol (PSA).

Os ydych yn ennill mwy na £100,000 o incwm nad yw'n incwm cynilo, gallwch ennill £500 mewn cynilion yn ddi-dreth.

Os yw'ch holl incwm yn dod o log cynilion, gallwch ennill hyd at £13,070 yn ddi-dreth (hyd at £15,940 os oes gennych Lwfans Personol sy'n dechrau yn uwch).

Ar ôl hynny, byddech yn talu 40% o dreth cyfradd uwch ar y gweddill.

Sut mae'n gweithio

Bob blwyddyn dreth, byddwch yn cael y lwfansau di-dreth hyn:

1. Eich Lwfans Personol ar gyfer pob incwm. Mae hyn yn gostwng £1 am bob £2 rydych yn ei ennill dros £100,000, gan ddechrau ar naill ai fel arfer:
   1. £12,570
   2. £13,383 os ydych yn hawlio Lwfans Priodas
   3. £15,440 os ydych yn hawlio'r Lwfans Person DallYn agor mewn ffenestr newydd
2. £500 ar gyfer llog cynilo o'r Lwfans Cynilo Personol (PSA).

Nid oes lwfans di-dreth ar gyfer llog cynilo, byddwch yn talu treth ar bopeth a enillir.

Bydd y rhan fwyaf o incwm buddsoddi'n cael ei drethu ar eich cyfradd dreth incwm arferol, felly bydd yn cyfrif tuag at eich Lwfans Personol. Ond mae lwfans di-dreth ar wahân os ydych yn berchen ar gyfranddaliadau.

Ar gyfer blwyddyn dreth 2023/24, gallwch ennill hyd at £1,000 mewn difidendau - cyfran o elw'r cwmni sy'n cael ei dalu i gyfranddalwyr o bryd i'w gilydd yn ystod y flwyddyn - heb dalu treth arno.

Byddwch yn talu treth difidend dros y swm hwn, yn seiliedig ar eich band treth incwm:

• 8.75% ar gyfer trethdalwyr cyfradd sylfaenol
• 33.75% ar gyfer trethdalwyr cyfradd uwch
• 39.35% ar gyfer trethdalwyr cyfradd ychwanegol.

Mae'r ffordd rydych yn cael eich trethu ar gynilion a buddsoddiadau yn dibynnu ar sut rydych fel arfer yn talu treth:

• Os ydych yn gyflogedig neu'n derbyn pensiwn:
  • Fel arfer bydd CThEF yn newid eich cod treth i gymryd treth ychwanegol o'ch incwm. Mae hyn fel arfer yn awtomatig ar gyfer llog cynilo, ond bydd angen i chi ddweud wrth CThEF os ydych yn ennill rhwng £1,000 a £10,000 mewn incwm difidend.
  • Os ydych yn ennill mwy na £10,000 o gynilion a buddsoddiadau, bydd angen i chi gwblhau ffurflen dreth Hunanasesiad.
• Os ydych yn hunanasesu, gallwch roi gwybod am unrhyw gynilion neu incwm buddsoddi fel rhan o'ch ffurflen dreth arferol.
• Os nad yw'r naill na'r llall o'r uchod yn berthnasol:
  • Bydd CThEF yn cysylltu â chi os oes arnoch dreth ar log cynilo.
  • Bydd angen i chi ddweud wrth CThEF am log difidend.

I hawlio'r dreth cynilo sydd wedi'i gordalu'n ôl, dylech naill ai:

• gwblhau ffurflen R40Yn agor mewn ffenestr newydd ar-lein neu gallwch ei hargraffu a'i dychwelyd drwy'r post
• gwneud cais am ad-daliad ar eich ffurflen dreth Hunanasesiad

Gallwch wneud cais am y flwyddyn presennol a’r pedair blynedd dreth blaenorol.

Mae rhai cynhyrchion cynilo yn talu llog sy'n ddi-dreth, ni waeth faint rydych yn ei ennill neu log cynilo arall rydych yn ei dderbyn.

Mae'r rhain yn cynnwys:

• ISAs arian parod ar gyfer cynilion
• ISA stociau a chyfranddaliadau ar gyfer buddsoddiadau
• cynilo i bensiwn.

Ni fydd unrhyw log neu incwm difidend a enillir yn effeithio ar eich lwfansau di-dreth, fel y Lwfans Cynhaliaeth Plant neu'r Lwfans Difidend. Er bod cyfyngiadau ar faint y gallwch ei gynilo bob blwyddyn dreth, gyda'r terfyn ISA presennol yn £20,000.

Darganfyddwch fwy ar:

• ISAs a ffyrdd treth-effeithlon eraill o gynilo neu fuddsoddi
• ISAs stociau a chyfranddaliadau
• Pam cynilo i bensiwn?

Mae risg y gallech golli'ch arian gydag unrhyw fath o fuddsoddiad. Ystyriwch gael cyngor ariannol rheoledig i'ch helpu i ddewis pa fath sy'n iawn i chi. Gweld Dewis ymgynghorydd ariannol am help.