ISAs Stociau a chyfranddaliadau

Os nad ydych yn deall cynnyrch ariannol, dylech gael cyngor ariannol annibynol gan gynghorwr ariannol rhedoledig cyn i chi brynu.

Ond gallai ISA Stociau a chyfranddaliadau fod yn addas ar eich cyfer chi:

• os nad ydych yn edrych i gael gafael ar unwaith ar eich arian
• os ydych yn barod i gadw eich arian wedi ei fuddsoddi am sawl flwyddyn
• os nad ydych wedi defnyddio cyfanswm eich lwfans ISA ar gyfer y flwyddyn dreth gyfredol
• os ydych yn cyfforddus gall gwerth eich buddsoddiadau fynd i fyny ac i lawr ac efallai y byddwch yn cael llai yn ôl na wnaethoch roi i mewn. 

Mae ISA stociau a chyfranddaliadau i bob pwrpas yn ‘amlapiwr treth’ y gellir ei roi o amgylch ystod eang o wahanol gynnyrch buddsoddi. Mae unrhyw dwf buddsoddiad neu log a enillir o fewn yr ISA stociau a chyfranddaliadau yn ddi-dreth.

Gellir dal llawer o wahanol fathau o fuddsoddiad mewn ISA, gan gynnwys:

• ymddiriedolaethau uned
• ymddiriedolaethau buddsoddi
  
• cronfeydd cyfnewid wedi’u masnachu
• stociau a chyfranddaliadau unigol
• bondiau corfforaethol a bondiau’r llywodraeth, a
• Cwmnïau Buddsoddi Penagored (OEICs).
  

Yn aml, caiff cyfrifon ISA Stociau a chyfranddaliadau eu gwerthu a’u marchnata fel cynhyrchion penodedig.

Gallwch dalu cyfanswm o £20,000 y flwyddyn i mewn i ISA yn ystod y flwyddyn dreth bresennol 2024/25.

• Gallwch rannu'ch lwfans ISA ar draws y pedwar math gwahanol o ISA: arian parod, stociau a chyfranddaliadau, cyllid arloesol neu oes. Er mai'r uchafswm y gallwch ei roi mewn ISA Oes yw £4,000 bob blwyddyn dreth.
• Bydd eich lwfans ISA blynyddol yn dod i ben ar ddiwedd y flwyddyn dreth (5 Ebrill) a chaiff unrhyw lwfans na fyddwch wedi’i ddefnyddio ei golli. Ni ellir ei gario drosodd i’r flwyddyn ganlynol.
• Gallwch wneud buddsoddiad cyfandaliad ac/neu wneud cyfraniadau rheolaidd neu ad hoc drwy gydol y flwyddyn dreth.
• Mae unrhyw gynnydd yng ngwerth y buddsoddiadau yn eich ISA stociau a chyfranddaliadau’n rhydd rhag Treth Enillion Cyfalaf.
• Mae'r rhan fwyaf o'r incwm o'ch stociau a chyfranddaliadau ISA yn ddi-dreth.
• Mae’n werth siopa o gwmpas er mwyn gwneud yn siŵr eich bod yn dod o hyd i ISA sy’n gweddu i chi. Cymharwch unrhyw ffioedd am yr amlapiwr ISA a’r ystod o fuddsoddiadau y gallwch eu rhoi ynddo.

Os yw'ch briod neu bartner sifil yn marw, gallwch etiefeddu eu ISA. Byddwch yn cael lwfans ISA ychwanegol sy’n cyfateb i werth cynilion ISA yr un fu farw ar adeg y farwolaeth

Os byddwch eisiau newid eich ISA i ddarparwr gwahanol a chadw'r holl arian di-dreth, bydd angen i'w drosglwyddo. Nid oes modd i chi ei gau, tynnu'r arian a'i ail-fuddsoddi yn rhywle arall.

Dyma sut y mae'n gweithio:

• Rhaid i bob darparwr ISA ganiatáu i chi drosglwyddo eich cyfrif allan, ond nid oes rhaid iddynt ganiatáu i chi drosglwyddo cyfrif i mewn.
• Gallwch drosglwyddo arian o ISA arian parod i ISA stociau a chyfranddaliadau ac i'r gwrthwyneb.
• Gallwch ddewis faint rydych yn trosglwyddo - nid oes angen i chi drosglwyddo popeth.

• Gallwch werthu’r asedau a ddelir yn eich ISA ar unrhyw adeg ac nid oes isafswm cyfnod y bydd angen i chi ei ddal.
• Os oes gennych arian yn eich ISA, gallwch ddim ond ail-fuddsoddi'r arian hyn i ISA arall, hyd at eich lwfans ISA sydd ar gael.

• Mae'n bwysig gwirio'r taliadau ar y buddsoddiad sylfaenol gan y gall y rhain amrywio llawer a gallant effeithio ar faint o arian a gewch yn ôl.
• Trwy sicrhau'r manylion, gallwch hefyd osgoi codi gormod arnoch chi.

Os bydd rheolwr cronfa yn mynd yn fethdalwr a bod arian yn ddyledus i chi – a bod y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol yn berthnasol i’r rheolwr – gallwch hawlio iawndal o hyd at £85,000 fesul person, fesul sefydliad. 

Ond ni chewch unrhyw iawndal dim ond oherwydd bod gwerth eich buddsoddiadau yn gostwng.

Gallwch brynu ISA:

• yn uniongyrchol gan ddarparwr ISA
• yn uniongyrchol drwy reolwr cronfa
• yn uniongyrchol gan froceriaid disgownt, lwyfan cronfa ar-lein cronfeydd neu fanc
• gan ymgynghorydd ariannol annibynnol neu gynllunydd ariannol
  
• drwy gyfrif cyfranddaliadau neu frocer stoc ar-lein.
  

Gall taliadau amrywio ar gyfer yr un cynnyrch gan ddibynnu ar ble y byddwch yn ei brynu, felly edrychwch i weld ble sydd rataf.

Os nad ydych yn siŵr pa fath o fuddsoddiadau fyddai’n addas ar gyfer eich nodau a’ch anghenion personol, siaradwch ag ymgynghorydd ariannol rheoledig.

Mae buddsoddiadau sy’n talu llog (e.e. bondiau llywodraeth a chorfforaethol), neu incwm o rent (fel rhai cronfeydd eiddo) yn darparu incwm 100% didreth os cânt eu talu o fewn ISA.

Mae pawb yn cael Lwfans Difidend o £500 yn ddi-dreth. Mae hyn ar ben eich lwfans personol - y swm y gallwch ennill pob blwyddyn dreth cyn talu treth. 

Mae difidendau a dderbynnir gan gronfeydd pensiwn neu a dderbynnir ar gyfranddaliadau o fewn ISA yn ddi-dreth ac nid ydynt yn effeithio ar eich lwfans difidend.

Yn ogystal, ni chodir Treth Enillion Cyfalaf ar unrhyw elw y byddwch yn ei wneud wrth werthu buddsoddiadau yn eich ISA stociau a chyfranddaliadau.

Ni ellir defnyddio unrhyw golledion a wnaed ar eich buddsoddiadau yn eich ISA stociau a chyfranddaliadau i wrthbwyso enillion cyfalaf ar eich buddsoddiadau eraill.

Gweler Sut mae treth ar gynilion a buddsoddiadau yn gweithio am fwy o wybodaeth.

Os na fyddwch yn fodlon â’r gwasanaeth a gewch neu os byddwch am wneud cwyn, dechreuwch drwy gysylltu â’ch darparwr neu ymgynghorydd.

Caiff y rhan fwyaf o reolwyr cronfeydd a rheolwyr ISA eu rheoleiddio gan yr  Awdurdod Ymddygiad Ariannol  Mae hyn yn golygu, os na chaiff eich cwyn ei datrys yn foddhaol, gallwch fynd â hi i'r Gwasnaeth Ombwdsmon Ariannol