Sut i leihau eich bil dŵr

Mae mesurydd dŵr yn golygu eich bod yn talu am y dŵr rydych yn ei ddefnyddio, yn hytrach na thalu biliau amcangyfrifedig yn seiliedig ar faint eich cartref. Mae am ddim i newid i un.

Yn gyntaf, gwiriwch eich bil dŵr i weld a oes gennych un eisoes. Bydd gan bob cartref yng Nghymru a Lloegr a adeiladwyd ar ôl 1990 un, a bydd llawer mwy wedi newid.

Yn gyffredinol, os oes llai o bobl yn byw yn eich cartref nag sydd o ystafelloedd gwely, gallai mesurydd dŵr arbed arian i chi.

Gallwch ddefnyddio cyfrifiannell y Cyngor Defnyddwyr Dŵr i weld faint fyddech chi'n ei dalu pe byddech chi wedi gosod mesurydd.

Os gallwch chi arbed, dyma sut mae'n gweithio:

1. Gofynnwch i'ch cwmni dŵr osod mesurydd dŵr am ddim – fel arfer gallwch wneud cais ar-lein, dros y ffôn neu drwy'r post. Mae gan Water UK declyn dod o hyd i'ch cyflenwr
   
   Os ydych yn rhentu, mae'n well gofyn am ganiatâd y landlord yn gyntaf (rhaid i chi ofyn os yw eich contract o dan chwe mis).
2. Bydd eich cwmni dŵr yn ymweld i weld a yw'n bosibl. Os ydyw, dylent ei osod o fewn tri mis.
3. Fel arfer, mae gennych 12 mis i newid eich meddwl. Os yw'ch biliau yn uwch, gofynnwch i'ch darparwr newid eich biliau yn ôl - ni fyddant yn tynnu'r mesurydd i ffwrdd, ond byddant yn newid y ffordd y codir tâl arnoch.

Os nad yw'n bosibl gosod mesurydd dŵr, fel bod yn rhy anodd neu'n ddrud i'w osod, byddwch yn talu tâl asesedig yn lle hynny. Mae hyn yn seiliedig ar amcangyfrif o'r bil y byddech yn ei dalu pe bai mesurydd yn cael ei osod.

Mae gan y Cyngor Defnyddwyr Dŵr fwy o wybodaeth am gostau a aseswyd

Os ydych yn derbyn budd-daliadau penodol ac angen defnyddio llawer iawn o ddŵr, efallai y byddwch yn gymwys ar gyfer cynllun WaterSure. Mae hyn yn capio eich bil mesur dŵr os oes gennych:

• gyflwr meddygol penodol, neu
• dri neu fwy o blant dan 19 oed mewn addysg llawn amser.

Cysylltwch â'ch cwmni dŵr i wirio a gwneud cais. Gallwch ddod o hyd i'w manylion gan ddefnyddio teclyn dod o hyd i'ch cyflenwr Water UK

Gallwch hefyd gofrestru ar gyfer y gofrestr gwasanaethau blaenoriaeth. Mae hyn yn dweud wrth eich cwmni dŵr y gallai fod angen cymorth ychwanegol arnoch, fel:

• help i ddarllen eich mesurydd dŵr
• biliau print mawr
• person enwebedig i weithredu ar eich rhan
• rhybudd ymlaen llaw ar gyfer pryd y bydd eich cyflenwad dŵr yn dod i ben, neu
• trefnu cyflenwad brys os yw'ch dŵr yn cael ei dorri i ffwrdd.

Os ydych yn byw yn yr Alban, byddwch fel arfer yn talu eich cyngor lleol am ddŵr. I'r rhai nad ydynt, bydd gennych fesurydd dŵr eisoes. Gallwch ofyn i Scottish Water osod mesurydd dŵr, ond bydd yn rhaid i chi dalu'r costau gosod (a all fod yn ddrud).

Os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon, nid yw mesurydd dŵr yn opsiwn gan y byddwch yn talu cyfraddau dŵr i Northern Ireland Water

Os oes gennych fesurydd dŵr, bydd lleihau faint rydych chi'n ei ddefnyddio yn cael biliau rhatach i chi. Dyma rai syniadau ac amcangyfrif arbedion blynyddol gan y Cyngor Defnyddwyr Dŵr:

• casglu dŵr cawod neu ddŵr bath i roi dŵr i blanhigion
• lleihau eich amser yn y gawod – gallai pum munud yn llai arbed £200
• diffodd y tap wrth i chi lanhau'ch dannedd – arbed £30 y pen
• defnyddio casgen ddŵr i gasglu dŵr glaw am ddim.

Am fwy, gweler gweddill eu hawgrymiadau arbed dŵr

Efallai y bydd eich cwmni dŵr yn darparu dyfeisiau am ddim i'ch helpu i ddefnyddio llai o ddŵr, fel pennau cawod a thapiau arbennig.

Mae gan MoneySavingExpert wybodaeth ar sut i wirio beth y gallwch ei gael

Os ydych yn ennill cyflog isel yng Nghymru a Lloegr, efallai y byddwch yn gymwys i gael tariff cymdeithasol eich cwmni dŵr. Mae hyn fel arfer yn rhoi gostyngiad mawr i chi ar eich bil, er enghraifft:

• 15% i 90% i ffwrdd, neu
• biliau blynyddol wedi'u capio – uchafswm sefydlog ar gyfer y flwyddyn.

Mae'r hyn y gallwch ei gael yn dibynnu ar eich cwmni dŵr a'u meini prawf. Bydd rhai yn gadael i chi wneud cais os ydych yn ennill llai na swm penodol tra bod eraill angen i chi fod yn hawlio budd-daliadau penodol.

Gweler manylion tariff cymdeithasol eich cwmni dŵr ar waelod gwefan y Cyngor Defnyddwyr Dŵr.

Os nad ydych chi'n siŵr pwy yw'ch cyflenwr, defnyddiwch declyn dod o hyd i'ch cyflenwr  Water UK yn gyntaf.

Os ydych chi'n poeni am dalu'ch bil, gofynnwch i'ch cwmni dŵr am help - yn ddelfrydol cyn methu taliad. Er enghraifft, gallant gynnig:

• gwyliau talu (a elwir weithiau'n rhewi taliad)
• cynllun talu wedi'i addasu
• cyngor ar fudd-daliadau a rheoli dyledion
• help i wneud cais am grantiau elusennol.

Am fwy o wybodaeth am y cymorth y gallwch ei gael, gweler:

• Consumer Council for Water os ydych yn byw yng Nghymru neu Loegr
• Turn2Us os ydych yn byw yn Yr Alban neu Gogledd Iwerddon