Sut i arbed arian ar filiau nwy a thrydan

Gall biliau ynni fod yn ddrud, ond mae ambell beth y gallwch ei wneud i gadw’ch costau mor isel â phosibl.

Mae prisiau ynni yn codi. Cyflwynodd y Llywodraeth gap ar gostau ynni o £1,277 y flwyddyn ar 1 Hydref, ond bydd y cap hwn yn cael ei adolygu ym mis Ebrill 2022 a gallai godi. Mae hyn yn golygu codiad o £139 y flwyddyn os ydych chi ar dariff safonol a £153 os ydych chi ar fesurydd rhagdaledig.

Fel rheol, gall tariff cyfradd sefydlog fod yn dda am y rhesymau isod. Ond nawr, gyda phrisiau ynni mor uchel, nid oes bargeinion sefydlog rhad ar gael i gwsmeriaid newydd. Mae hyn yn golygu y bydd yn rhatach yn ôl pob tebyg i chi aros ar y gyfradd amrywiadwy safonol oherwydd y bydd prisiau'r cwsmer cyffredin yn cael eu capio ar £1,277 y flwyddyn (£1,309 os ydych chi ar fesurydd rhagdalu).

Os ydych chi eisoes ar fargen cyfradd sefydlog, byddwch chi'n cael eich symud yn awtomatig i'r gyfradd amrywiadwy safonol pan ddaw'ch bargen i ben.

Isod mae rhai o'r rhesymau pam y gall tariff cyfradd sefydlog fod yn dda:

• Rydych chi’n gwybod faint y gallwch ddisgwyl ei dalu dros y cyfnod y mae’r tariff yn para (e.e. dwy flynedd) felly bydd yn eich helpu gyda chyllidebu cartref. Nid yw cael tariff sefydlog yn golygu y bydd eich biliau ynni yn aros yr un peth, waeth faint o ynni rydych chi’n ei ddefnyddio. Byddwch yn talu’r un gyfradd fesul uned. Ond os ydych chi’n defnyddio mwy o unedau, bydd eich bil yn uwch.
  
• Bydd yn eich amddiffyn os bydd prisiau’n codi eto yn ystod tymor eich bargen sefydlog.
  
• Os bydd prisiau’n gostwng, gallwch fel arfer gadael y tariff am ffi ymadael fach (weithiau am ddim hyd yn oed) a newid i fargen ratach.
  

Os ydych chi’n penderfynu newid o’ch cyflenwr ynni presennol, mae’r broses yn syml.

Am fwy o wybodaeth am newid os ydych chi’n cwsmer rhagdaledig, gwelwch y darn isod Os oes gen i fesurydd rhagdaledig?

Nid oes gwahaniaeth os ydych yn rhentu neu’n berchen ar eich cartref. Cyn belled â’ch bod yn talu am eich nwy a/neu drydan, dylech allu newid.

Os yw eich landlord yn talu am eich ynni, mae ganddo’r hawl i ddewis y cyflenwr. Efallai y bydd rhai cytundebau tenantiaeth yn cynnwys cymalau am newid. Ond os mai chi sy’n talu am eich ynni, dylech allu penderfynu pa gyflenwr i’w ddefnyddio.

Fel arfer mae’n rhatach i dalu trwy Ddebyd Uniongyrchol ac ni fydd rhaid i chi boeni am fethu taliadau.

Mae’n swnio’n amlwg, ond po leiaf o ynni a ddefnyddiwch po rataf fydd eich biliau.

Mae yna ddigon o awgrymiadau a thriciau y gallwch eu defnyddio i dorri'ch defnydd. Rydym wedi rhestru rhai isod.

Gwell insiwleiddio, boeler newydd, paneli solar. Mae nifer o opsiynau ar gael a allai eich helpu i chi arbed hyd at £250 y flwyddyn. Gallech fod yn gymwys am grant gan y llywodraeth 

Er ei bod yn beth prin i gyflenwr ynni mawr fynd i'r wal, mae llawer o gwmnïau ynni bach wedi mynd i'r wal yn ystod 2021.

Os bydd hyn yn digwydd, mae ‘rhwyd ddiogelwch Ofgem’ yn sicrhau nad ydych yn cael eich gadael heb ynni.

Mae'r rhwyd ddiogelwch yn eich symud yn awtomatig i gyflenwr ynni newydd, i fargen newydd.

Dewisir y fargen gan ddefnyddio proses gystadleuol a gallai fod ychydig yn fwy na'ch tariff blaenorol. Gallwch chi ddod â'ch bargen newydd i ben neu symud i gyflenwr gwahanol pryd bynnag y dymunwch.

Darganfyddwch fwy ar y rwyd ddiogelwch ar  Ofgem website

Mae mesurydd rhagdaledig yn gweithio fel tariff ‘talu wrth fynd’ ar gyfer nwy neu drydan. Mae rhaid i chi dalu am yr ynni cyn y gallwch ei ddefnyddio.

Golyga hynny rhoi arian yn uniongyrchol i mewn i’ch mesurydd, yn defnyddio allwedd mesurydd trydan neu nwy, tocynnau neu, mewn rhai achosion talu ar-lein.

Prif fantais mesuryddion rhagdaledig yw na fyddwch yn gwario mwy nag sydd gennych. Ond hefyd, dyma un o’r ffyrdd mwyaf costus o brynu ynni.

Os ydych mewn dyled i’ch cyflenwr, efallai y bydd yn penderfynu gosod mesurydd rhagdaledig yn eich cartref.

Gallwch wrthod hynny os bydd yn anodd i chi fynd i’r siop i dalu arian tuag at y mesurydd. Gallwch hefyd wrthod os byddai’n anodd cael mynediad at y mesurydd, oherwydd anabledd neu os ydych yn oedrannus.

Os ydych yn cael trafferthion wrth ddelio â’ch cyflenwr ynni, gallwch danysgrifio i ddefnyddio’r Gofrestr Gwasanaethau o Flaenoriaeth (PSR). 

Mae hyn yn cynnig cefnogaeth am ddim i chi gael cymorth i ddatrys unrhyw broblemau gyda’ch cyflenwr.

Cewch, mae gan nifer o gyflenwyr ynni dariff rhagdaledig, felly gallwch gymharu’r rhain a dewis yr un rhataf.

Y cwbl sydd angen i chi ei wneud yw dewis gwefan cymharu prisiau ar wefan Energy Compare a dweud wrthynt bod gennych fesurydd rhagdaledig. Y peth gorau yw defnyddio mwy nag un gwefan gymharu, gan nad ydynt i gyd yn dangos yr un cyflenwyr â’i gilydd.

Yna cewch restr o gynigion nwy a thrydan rhagdaledig y gallwch drosglwyddo atynt.

Ni fyddwch yn cael y cynigion rhataf sydd ar gael ar y farchnad, ond efallai gallwch barhau i arbed arian ar eich biliau. 

Mesuryddion rhagdaledig yw un o’r ffyrdd mwyaf costus o gael ynni. Felly mae’n werth gofyn i’ch cyflenwr a gewch newid i fesurydd safonol.

Efallai y bydd eich cyflenwr yn gofyn i chi dalu i gael newid eich mesurydd, neu fodloni rhai amodau - fel peidio â bod mewn ôl-ddyled am gyfnod o amser.

Efallai y llwyddwch i arbed cannoedd o bunnoedd y flwyddyn drwy osod mesurydd safonol a newid i gael cynnig gwell. Felly mae bendant yn werth chweil holi.

Ystyr cap ar bris ynni yw na fydd cyflenwyr ynni yn gallu codi mwy am ynni na’r pris a gapiwyd sy’n berthnasol i’w tariff ynni safonol.

Mae’r cap pris ynni ond yn effeithio arnoch os ydych yng Nghymru, Lloegr neu'r Alban. Yng Ngogledd Iwerddon mae eich prisiau ynni yn cael eu llywodraethu gan y Rheoleiddiwr Cyfleustodau (yn lle Ofgem). Darganfyddwch fwy am yr help sydd ar gael i chi i dalu'ch biliau ynni ar wefan y Cyngor Defnyddwyr

Ni fydd yn gymwys os ydych:

• eisoes ar dariff ynni tymor penodol (er y bydd yn effeithio arnoch chi pan fydd eich tariff yn dod i ben)
• wedi dewis tariff ynni gwyrdd amrywiol safonol y mae Ofgem wedi'i eithrio o’r cap.

Byddwch yn ymwybodol fod:

• hyd yn oed gyda’r cap, mae’n debygol y bydd angen i chi newid er mwyn sicrhau’r arbedion mwyaf – defnyddiwch ein hawgrymiadau da ar newid cyflenwr er mwyn cael y fargen orau
• nid cap ar gyfanswm y pris a dalwch ydyw ond cap ar y gyfradd a godir
• nid yw pob tariff ynni wedi’u capio
• mae’r cap yn amrywio yn ddibynnol ar ble rydych yn byw yn y DU – O 1 Hydref 2021 bydd y cap gyda’r cap cyfartalog y flwyddyn yn £139 i £1,277 ar gyfer y tariff safonol ar gyfartaledd – a £153 i £1,309 os ydych ar fesurydd rhagdaledig safonol
• adolygir y cap pris ym mis Ebrill 2022, felly fe allai godi eto.

Mae newid darparwr ynni yn haws nag erioed a gall arbed cannoedd o bunnoedd i chi ar eich biliau ynni.

Ni ddylai’r holl broses gymryd mwy na 21 diwrnod ac ni chollwch eich cyflenwad ar unrhyw adeg. Yr unig newid y sylwch arno fydd cyflenwr newydd yn anfon eich biliau atoch (os newidiwch gyflenwr) ynghyd â chyfraddau is os ydych wedi darganfod cyflenwr rhatach.

Os ydych yn cael Gostyngiad Cartrefi Cynnes, gwnewch yn siŵr bod y cyflenwr rydych yn newid iddo yn cynnig y gostyngiad.

Os penderfynwch newid, byddwch angen bil ynni diweddar (neu gyfriflen ynni flynyddol) a’ch manylion banc.

Mae gan eich bil ynni manylion eich cynllun talu cyfredol, gan gynnwys faint a ddefnyddiwch ac enw’ch tariff. Os nad oes gennych fil ynni diweddar, gallwch gysylltu â’ch cyflenwr cyfredol am y wybodaeth hon.

Mae gwefannau cymharu prisiau yn eich helpu i gymharu’r gwahanol gynigion ynni sydd ar gael ac maent yn ffordd wych i chi gael gweld beth sydd ar gael.

Nid ydynt i gyd yn gweithio â’r un cyflenwyr, felly defnyddiwch amryw ohonynt i sicrhau na chollwch allan ar gynnig da.

Rydym yn awgrymu defnyddio safleoedd a argymhellir gan Ofgem ac sydd wedi eu hachredu gyda’r Cod Hyder. Mae hynny oherwydd y bydd y safleoedd hyn:

• yn eich helpu i ddod o hyd i’r cynnig gorau yn eich ardal leol chi
• yn darparu gwasanaeth newid hawdd ei ddefnyddio am ddim
• yn rhoi gwybodaeth fanwl ar bob tariff, yn cynnwys prisiau nwy a thrydan
• â gwybodaeth am unrhyw ostyngiadau sydd ar gael.

Weithiau gallech fod yn defnyddio mwy o ynni na’r hyn a dybir gan eich cyflenwr ynni.

Mae hyn yn fwy o broblem os ydych yn talu drwy Ddebyd Uniongyrchol neu os nad ydych yn anfon y manylion o’ch mesurydd i’ch cyflenwr yn rheolaidd.

Os ydych yn defnyddio mwy o ynni, gallai’ch cyflenwr anfon bil atoch am ragor a ddefnyddiwyd gennych yn flaenorol. Mae hwn yn fil am yr ynni ychwanegol a ddefnyddiwyd gennych dros yr hyn a dalwyd gennych.

Os ydych yn newid cyflenwr, gallwch gael bil i dalu am ddefnydd blaenorol. Bydd hyn yn ddibynnol ar ba mor fanwl gywir y codwyd biliau arnoch am eich defnydd o ynni.

Mae rheolau ynghlwm â bilio am ynni blaenorol fel hyn. Gallant fod am unrhyw swm ond ni chânt gynnwys defnydd o ynni fwy na 12 mis yn ôl.

Gall methu â fforddio cynhesu neu bweru’ch cartref beri pryder. Fodd bynnag, mae help ar gael os ydych yn cael trafferth.

Mae’r llywodraeth wedi lansio pecyn argyfwng gyda chyflenwyr ynni i sicrhau y gallwch gynhesu a goleuo’ch cartref.

Mae’n bwysig cysylltu â’ch cyflenwr i ofyn am help cyn i chi fethu taliad.

Os ydych yn cael trafferth gydag arian neu’n ad-dalu dyled, gall yr opsiynau gynnwys:

• adolygu cynlluniau talu biliau, gan gynnwys dyled y gallech fod yn ei had-dalu mewn rhandaliadau
• seibiannau talu, neu ostyngiadau yn y swm rydych yn ei dalu
• cael mwy o amser i ad-dalu’r hyn sy’n ddyledus gennych
• mynediad at gronfeydd caledi - mewn achosion eithriadol yn unig.

Os ydych yn talu am eich ynni ar ôl i chi ei ddefnyddio, mae gennych fesurydd credyd. Ni fydd mesuryddion credyd yn cael eu datgysylltu yn ystod yr argyfwng coronafeirws.

Darganfyddwch pwy yw’ch cyflenwr nwy neu drydan, a’u manylion cyswllt, ar fil ynni diweddar.

Efallai y bydd gan eich cyflenwr ynni lai o staff ar gael i’ch helpu ar hyn o bryd. Ceisiwch gysylltu â hwy ar-lein. Os na chewch ateb, mae’n werth ei ddilyn i fyny.

Os ydych yn cael budd-daliadau, efallai y gallech dalu arian yn ôl sy’n ddyledus i’ch cyflenwr ynni drwy’r cynllun Fuel Direct.

Mae hyn yn gweithio trwy dynnu swm penodol o arian o’ch budd-daliadau i dalu’ch dyledion, ynghyd â swm ychwanegol i dalu am eich defnydd o ynni, yn awtomatig.