Trefnu cynhaliaeth priodasol dros dro yng Nghymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon

Y rheswm mwyaf cyffredin dros hawlio cynhaliaeth yw angen gwirioneddol.

Dyma pryd nad oes gan y sawl sy’n gofyn am gynhaliaeth dros dro ddim neu ychydig o incwm, ac mae gan eu cyn-bartner incwm y gallant ei rannu. 

Mae’n syniad da cytuno ar rywfaint o drefniant ariannol dros dro gyda’ch cyn-bartner tra bod eich ysgariad neu ddiddymiad yn cael ei drefnu. 

Yna, bydd y ddau ohonoch yn gwybod beth a ddisgwylir gennych. Er enghraifft, pwy fydd yn talu pa filiau.  Bydd hyn yn cynnig rhywfaint o sefydlogrwydd ariannol.

Gall cynhaliaeth dros dro fod yn rhan o’r trefniadau ysgaru neu ddiddymu. Bydd hyn yn atal eich cyn-bartner (gŵr, gwraig neu bartner sifil) rhag hawlio bod yr un arall wedi peidio rhoi’r arian y maent eu hangen iddynt, ac fel arall.

Os na allwch gytuno faint o gynhaliaeth dros dro y dylid ei dalu, neu a ddylid talu o gwbl, gallwch chi a’ch cyn-bartner defnyddio rhywun diduedd i’ch helpu i gytuno trwy gyfryngu (trydydd parti diduedd).

Fel dewis olaf, gallwch chi neu eich cyn-bartner wneud cais i’r llysoedd os bydd un ohonoch yn credu bod angen cefnogaeth ariannol yn y tymor byr.

Gallwch wneud cais i’r llysoedd am orchymyn i’ch cyn-bartner dalu cynhaliaeth dros dro os bydd camau ysgaru neu ddiddymu ar y gweill. 

Ond, gall y broses hon fod yn ddrud a byddai’n rhaid i chi ddarbwyllo’r llysoedd bod arnoch angen y taliadau.

Gofynnwch am gyngor gan eich cyfreithiwr, os ydych yn defnyddio un, a fyddai’n werth i chi wneud y math hwn o gais. 

Os nad ydych yn siŵr am sefyllfa ariannol eich cyn-bartner sifil ac nad oes ganddo ef neu hi yr arian i dalu i chi, fe allech chi wario arian ar ffioedd llys a chyfreithiol am ddim rheswm.

Os byddwch yn penderfynu parhau i wneud cais i’r llysoedd, bydd angen i chi roi datganiad ysgrifenedig byr yn nodi eich sefyllfa ariannol. Rhaid i hyn gynnwys:

• eich cyfalaf
• unrhyw ddyledion sydd gennych
• manylion am yr hyn sydd ei angen arnoch o ddydd i ddydd yn y tymor byr
• eich incwm ar hyn o bryd gan gynnwys unrhyw enillion, arian a gewch gan eich cyn-bartner, ac unrhyw fudd-daliadau y wladwriaeth.

Bydd ble yr ydych yn cael ysgariad neu’n diddymu eich partneriaeth sifil yn pennu sut y byddwch yn gwneud cais am gynhaliaeth dros dro.

Dylech anfon eich datganiad at y Llys Teulu gyda ffurflen gais am gynhaliaeth dros dro. 

Bydd y llys yn penderfynu a dylai cynhaliaeth dros dro gael ei dyfarnu – ac os felly faint – drwy ystyried beth sy’n rhesymol.  Mae cynhaliaeth dros dro wedi’i gynllunio i ddelio â phroblemau ariannol tymor byr, felly gall y cyfrifiad fod yn un bras. 

Ar gyfer y rhan fwyaf o feysydd cyfraith teulu, nid oes unrhyw risg o ddyfarniad cost yn cael ei wneud.  Ond os ydych yn cymryd agwedd afresymol ar gynhaliaeth dros dro, fe allech chi gael eich hun nid yn unig yn gorfod talu cynhaliaeth dros dro, ond hefyd yr holl ffioedd cyfreithiol yn gysylltiedig â’r cais.

Yn yr un modd ag unrhyw orchymyn cynhaliaeth, gall y llys gytuno i gynyddu neu ostwng y swm o gynhaliaeth y byddwch yn ei dalu neu’n ei dderbyn, gan ddibynnu ar yr amgylchiadau.

Mae cynhaliaeth dros dro yn dod i ben pan fydd eich ysgariad neu ddiddymiad yn derfynol.

Mae dau lys y gallwch wneud cais iddyn nhw am gynhaliaeth dros dro.

Y cyntaf yw’r Llys Trafodion Domestig. Os byddwch yn gwneud cais, dylech wneud rhestr o’r arian sydd gennych yn dod i mewn a’r arian yr ydych yn ei wario, i’r llys. Dylech hefyd roi tystiolaeth o hyn (gan gynnwys gyfriflenni banc a biliau).

Yr ail ddewis yw gwneud cais am gynhaliaeth dros dro yn y Llys Sirol neu’r Uchel Lys. Os na allwch chi a’ch cyn-bartner gytuno faint y dylid ei dalu, bydd rhaid i chi roi tystiolaeth yn y llys. 

Gallwch drefnu cynhaliaeth plant cyn gynted ag y byddwch yn gwahanu. 

Fel arfer bydd yn cael ei dalu i’r rhiant y mae’r plentyn yn byw gydag hwy am y rhan fwyaf neu’r cyfan o’r amser gan y rhiant arall. 

Nid oes rhaid i chi fod wedi cael trefn derfynol ar eich ysgariad neu ddiddymiad cyn trefnu cynhaliaeth plant.

Mae nifer o ffyrdd gwahanol y gallwch chi a’ch cyn-bartner gytuno ar gynhaliaeth plant.