Sut i rannu eich eiddo os ydych yn gwahanu

Mae’n debygol y bydd gan un neu’r ddau ohonoch ymlyniad emosiynol arwyddocaol i’ch eiddo, fel eich:

• dodrefn
• casglaid cerddoriaeth, neu
• car teuluol a rennir.

Gall fod yn anodd os na allwch gadw pethau y credwch y mae gennych hawl iddynt, ond ceisiwch ddod i gytundeb, os yn bosibl. Defnyddiwch gyfryngwr os bydd angen.

Wrth ystyried dodrefn a cheir, dechreuwch trwy feddwl ble bydd y ddau ohonoch yn byw wedi i chi wahanu.

A fydd y ddau ohonoch angen dodrefnu eiddo newydd? Os felly, gall rhannu’r dodrefn a nwyddau mawr fel bod y ddau ohonoch yn cadw rhai neu brynu rhai newydd fod yn deg.

Ewch drwy’r tŷ, sied yr ardd a’r garej a’r atig - a pharatoi rhestr o beth sydd ble.

Yna ceisiwch gytuno ar bwy sy’n cael pa eitemau.

Efallai y bydd rhai pethau na allwch gytuno arnynt. Fel mesur olaf, gallech ddewis fesul ail o restr o beth sydd ar ôl.

Os nad oeddech wedi priodi neu mewn partneriaeth sifil ac rydych yn rhannu eitemau gwnaethoch eu prynu tra’ch bod gyda’ch gilydd ac nad allwch gytuno ar bwy ddylai gael beth, mae’n ddefnyddiol gwybod beth mae’r gyfraith yn ddweud.

 Yn gyffredinol:

• y sawl a brynodd yr eitem sy’n berchen arno
• os ydych wedi cael rhywbeth yn anrheg gallwch ei gadw
• os gwnaethoch brynu rhywbeth rhwngoch chi'ch dau, rydych eich dau yn berchen arno. Os yw un ohonoch wedi talu mwy tuag ato na’r llall, fe dybir y byddech yn ei rannu felly. Mewn geiriau eraill, y byddai un yn prynu cyfran y llall.

Gallai un ohonoch gadw’r car teuluol, efallai oherwydd ymrwymiadau gwaith, yn gyfnewid am ildio eiddo eraill y cartref.

Ond ystyriwch a oes benthyciad heb ei dalu ar y car a phwy fydd yn gyfrifol am wneud ad-daliadau.

Gallai fod werth cael prisiad arbenigol os oes gennych gasgliad ar y cyd o bethau gwerthfawr, fel: 

• gemwaith
• peintiadau, neu
• eitemau casgladwy.

Fel arfer, bydd rhaid i chi dalu am y gwasanaeth hwn.

Os ydych yn ysgaru neu’n diddymu eich partneriaeth sifil, gellir ystyried casgliadau o’r fath yn rhan o’r ‘pot’ o asedau i’w rhannu, oni bai bod eu gwerth yn isel iawn. 

Mae’n llawer gwell os gallwch chi a’ch gŵr, gwraig neu bartner sifil gytuno ar sut ddylid rhannu hyn.

Byddai’n well pe gallwch chi a’ch cyn partner gytuno ar bwy ddylai gadw unrhyw anifeiliaid anwes. Ceisiwch ystyried lles eich anifail anwes yn gyntaf.

Efallai’ch bod yn teimlo y dylai eich anifail anwes fod gyda chi, ond mae’n bosibl nad hynny fyddai'r dewis gorau.

• Os oes gennych blant a'u bod eisiau gweld eich anifail anwes, gallai wneud synnwyr i drefnu pethau fel eu bod yn gallu ei weld cymaint â phosibl. Ble bynnag fo’n bosibl, ceisiwch beidio gwahanu plant ac anifeiliaid anwes.
• Ystyriwch a fyddwch yn gallu fforddio cadw’r anifail anwes wedi i chi wahanu. Gall anifeiliaid anwes fod yn ddrud. Nid cost y bwyd yn unig y mae’n rhaid i chi ei hystyried. Gall biliau milfeddyg fod yn ddrud os nad oes gennych yswiriant anifail anwes.
• Mae anifeiliaid anwes yn cymryd amser i ofalu amdanynt. Sicrhewch y bydd gan bwy bynnag sy’n bwriadu cadw'r anifail yr amser i ofalu amdano. Ac, os ydych yn symud, gwnewch yn sicr bydd eich cartref newydd yn addas.

A ydych chi a’ch cyn partner yn ysgaru neu’n diddymu eich partneriaeth sifil, ac nad ydych yn gallu cytuno ar beth ddylai ddigwydd i’ch anifeiliaid anwes? Os felly, gallech ofyn i’r llys benderfynu pwy ddylai eu cadw.

Ond, byddwch yn ymwybodol, nid yw’n rhywbeth mae’r llysoedd yn gyffredinol yn hoffi treulio amser yn penderfynu arno a gallech ganfod bod eich anifeiliaid anwes yn cael eu trin fel unrhyw ased ariannol arall.

Mae hyn yn golygu y gallai’r llys orchymyn:

• bod y ddau berchennog yn rhannu'r amser sydd ganddynt â'r anifail neu
• mai dim ond un ohonoch dylai gofalu am yr anifail.

Nid oes rhaid i’r llysoedd ystyried lles yr anifail anwes. Felly, hyd yn oed os byddai’n achosi gofid i’ch anifail i symud i gartref newydd, gallai’r llys orchymyn hyn.