Pa mor ddiogel yw fy nghynilion os yw fy banc neu gymdeithas adeiladu yn mynd i’r wal?

Gall y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol (FSCS) dalu iawndal i bobl sydd ar eu colled oherwydd i fanc neu ddarparwr gwasanaethau ariannol arall fynd i’r wal.

Mae hefyd yn helpu pobl sydd ar eu colled oherwydd cyngor gwael gan ymgynghorydd ariannol sydd wedi mynd allan o fusnes ers hynny.

Mae’r cynllun yn cwmpasu nifer o wahanol fathau o wasanaethau ariannol. Gallech dderbyn iawndal os:

• wnaethoch golli arian mewn cyfrifon cadw gyda banc, cymdeithas adeiladu neu undeb credyd os yw’r cwmni’n methu. Mae hyn cyhyd ag nad oedd gennych chi fwy na £85,000 gydag un sefydliad. 

• Mae eich cwmni yswiriant yn mynd i’r wal. Gall y cynllun dalu hawliadau wedi eu diogelu a cheisio trefnu, neu helpu gyda, trosglwyddo’r busnes yswiriant i gwmni arall.  Os yw hyn yn gost effeithiol ac yn ymarferol
• Mae eich darparwr pensiwn yn mynd i’r wal. Dim ond pensiynau sydd wedi eu rheoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol sydd wedi eu diogelu gan y cynllun. Gweler pa gynlluniau sydd wedi eu cynnwys a’r rhai nad ydynt felly ar Sefydliadau sy’n helpu os yw’ch cynllun yn newid.
• Rydych wedi colli arian oherwydd i chi gael cyngor ariannol gwael neu bu i’ch darparwr gwasanaethau ariannol gyflawni twyll. Yn yr achos hwn, gall y cynllun eich diogelu os na all darparwr y gwasanaethau ariannol, neu mae’n debygol na all, dalu hawliadau yn ei erbyn.

Os oes gennych falans uchel dros dro,  mae gennych ddiogelwch dan y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol (FSCS)  hyd at £1miliwn. Mae hyn am hyd at 6 mis o’r dyddiad pan gafodd yr arian ei dalu i mewn i’r cyfrif gyntaf.

Mae sicrwydd ar gyfer balansau uchel dros dro ar gael i unigolion yn unig - nid i gwmnïau.

Os, er enghraifft, y byddwch chi’n gwerthu eich cartref ac felly bod gennych swm anarferol o uchel yn eich cyfrif, efallai y bydd yr arian wedi ei ddiogelu dros dro pe byddai’ch banc yn mynd i’r wal, hyd yn oed os yw’n fwy na’r trothwy £85,000.

Ni fyddwch wedi’ch diogelu gan y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol(FSCS) os:

• Yw’r cwmni’n parhau mewn busnes. Rhaid i chi gwyno iddynt yn gyntaf, ac yna fynd â’ch achos at yr Ombwdsmon Ariannol os nad ydych yn fodlon. Nid yw’r cynllun yn talu hawliadau yn y dyfodol yn erbyn cwmnïau sy’n dal mewn busnes.
• Nad oedd y cwmni’n gyfrifol am eich colled. Er enghraifft, os achoswyd eich colled gan fuddsoddiad sylfaen yn mynd i’r wal.
• Nid oedd y cwmni wedi ei awdurdodi gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA) na’r Prudential Regulation Authority. Gallwch ddarganfod a yw eich un chi wedi ei ddiogelu drwy ddefnyddio wefan Financial Services Register
• Roedd y cwmni wedi ei leoli yn yr Ardal Economaidd Ewropeaidd (AEE). Rhaid i bawb sy’n derbyn adneuon gyda phencadlys yn yr AEE gofrestru i gynllun iawndal adneuon eu gwlad gartref. Mae’n ofynnol i bob gwlad Ewropeaidd gael terfyn iawndal sy’n cyfateb i €100,000.
• Mae’ch hawliad yn ymwneud â busnes a ddigwyddodd cyn dyddiad penodol. Mae’r dyddiad hwn yn ddibynnol ar y math o hawliad. Gwiriwch ddyddiadau ar wefan FSCS
• Busnes taliadau neu e-arian yw eich busnes. Nid yw arian a ddelir gyda busnesau taliadau ac e-arian yn cael ei ddiogelu gan FSCS.  Am fwy o wybodaeth am ddarparwyr gwasanaeth talu, gweler wefan FCA 

Os ydych yn meddwl y gwerthwyd cynnyrch anaddas i chi ac mae’r cwmni wedi mynd i’r wal, mae hyn yn gam-werthu.  Ac efallai y byddwch yn gallu hawlio iawndal.

Pan fydd banc neu gymdeithas adeiladu yn mynd allan o fusnes, bydd Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol yn talu adnau cymwys i bob adneuwr o hyd at £85,000.

Efallai y bydd yn rhaid i gwsmeriaid mathau eraill o wasanaethau ariannol gysylltu’n uniongyrchol gyda’r FSCS.

Cysylltwch â’r Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol ynglŷn â gwneud hawliad

Mae yna derfynau ar beth fydd y cynllun yn ei dalu allan.

Os oes gennych gynilion sy’n fwy na’r trothwy iawndal, bydd angen i chi fod yn arbennig o ofalus faint o arian fyddwch yn ei gadw gyda phob:

• banc
• undeb credyd
• cymdeithas adeiladu.

Caiff arian parod a roddwch mewn banc neu gymdeithas adeiladu yn y DU - a awdurdodir gan y Prudential Regulation Authority - ei ddiogelu gan Gynllun Iawndal y Gwasanaethau Ariannol (FSCS).

Terfyn diogelwch adneuon yr FSCS yw £85,000 fesul cwmni awdurdodedig.

Yr uchafswm fyddech yn ei gael yw £85,000 o hyd.  Mae hyn hyd yn oed os yw cyfanswm eich holl gyfrifon gwahanol gyda’r un banc yn dod i fwy na hyn.

Bydd y lefel o ddiogelwch sydd gennych yn ddibynnol ar gyda pha fanciau a chymdeithasau adeiladu mae’ch cyfrifon ynddynt.

Bydd y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol ond yn talu ei uchafswm o £85,000 y pen ar gyfer pob ‘sefydliad awdurdodedig’ neu grŵp bancio.

Mae rhai banciau dan berchnogaeth cwmni bancio mwy mewn gwirionedd. Er enghraifft, HSBC yw perchnogion First Direct.

Felly, pe bai gennych  £80,000 gyda First Direct a £10,000 gyda HSBC, byddai gennych gyfanswm o £90,000 gyda HSBC Bank Plc. Mae hynny'n golygu na fyddai £5,000 yn dod o dan yr FSCS.

Darganfyddwch a oes banc mwy yn berchen ar eich banc chi ac yn rhannu ei ddiogelwch adneuon ar wefan Which?.

Os oes gennych gyfrif ar y cyd, terfyn diogelu blaendal y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol yw £170,000.

Ni chodir tâl i wneud hawliad i’r Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol.

Ond, bydd rhai cwmnïau yn cynnig eich helpu i hawlio gan godi ffi arnoch.

Gall hyn fod yn gymaint â chwarter eich iawndal a TAW.  Felly os cawsoch £2,000 yn ôl, gallech dalu cymaint â £600 i’r cwmni.

Darganfyddwch fwy am hawlio iawndal ar wefan Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol