Defnyddio credyd yn ddoeth

Ysgrifennwch eich holl ymrwymiadau credyd gan gynnwys taliadau a’r diwrnod y mae’r taliad yn ddyledus. Bydd gwneud rhestr ohonynt yn eich helpu i ddeall eich sefyllfa a chadw golwg. Edrychwch ar eich holl gyfrifon neu ddatganiadau banc i sicrhau eich bod wedi nodi pob un ohonynt.

Os ydych yn bancio ar-lein, efallai bydd eich banc yn cynnig ap gwario a all ei wneud yn gyflym ac yn hawdd.

Os ydych yn defnyddio llawer o gardiau, mae ein canllaw ar Fancio Agored yn dangos i chi sut i weld eich holl gyfrifon banc mewn un ap neu ar-lein fel y gallwch weld beth rydych yn ei wario ar gredyd.

Er ei bod yn bwysig cymryd rheolaeth o gredyd cyn i chi fethu â gwneud taliadau, mae rhai biliau a thaliadau yn bwysicach nag eraill. Mae ein blaenoriaethwr Biliau yn eich helpu i ddatrys pa rai sydd angen i chi ddelio â nhw’n gyntaf, fel y gallwch ofalu am eich treuliau hanfodol, fel rhent, morgais neu filiau ynni.

Os ydych yn gorfod gwario mwy ar eich taliadau credyd, mae angen i chi gael golwg ar ble gallwch ostwng costau a gwneud y mwyaf o incwm drwy sicrhau eich bod wedi hawlio popeth y mae gennych hawl i’w gael.

Cyn i chi fenthyg gan deulu mae’n gwneud synnwyr i edrych ar yr holl ddewisiadau eraill yn gyntaf. Mae’r pethau i’w gwneud yn cynnwys:

• Defnyddio ein blaenoriaethwr Biliau i weld a oes ffyrdd eraill o ymdopi â biliau a thaliadau.
• Gwiriwch eich bod wedi hawlio popeth y mae gennych hawl i'w gael yn ein canllaw Byw ar incwm gwasgedig.
• Siaradwch â’ch darparwr am ddatrysiadau, fel cynlluniau ad-dalu neu dariffau rhatach.
• Edrychwch ar opsiynau credyd eraill, hyd yn oed os oes gennych sgôr credyd gwael. Er enghraifft, gall undebau credyd a benthycwyr Cyllid CyfrifolYn agor mewn ffenestr newydd fod yn werth eu hystyried.

Os ydych yn dal eisiau benthyg gan bartner neu aelod o’r teulu, gwnewch yn siŵr eich bod yn llunio cyllideb o flaen llaw. Bydd hyn yn eich helpu i weld faint o arian sydd gennych yn weddill ar gyfer ad-daliadau ar ôl talu eich costau byw presennol.

Mae’n syniad da dod â’ch cyfrif presennol a’ch datganiadau cerdyn credyd o’r tri mis diwethaf (neu’n hirach, i ystyried costau untro) at ei gilydd cyn i chi wneud eich cyllideb.

Cyn i chi fenthyg arian gan deulu, mae angen i chi gael sgwrs onest am sut y byddwch yn ad-dalu’r arian.

Meddyliwch am:

• pa mor hir fyddwch yn cymryd i ad-dalu’r arian – gwnewch yn siŵr ei fod yn fforddiadwy i’r ddau ohonoch
• pa mor aml y byddwch yn ad-dalu'r arian - ystyriwch sefydlu archeb sefydlog fel bod y taliad yn digwydd yn awtomatig ar yr un pryd ac ar yr un dyddiad
• beth fydd yn digwydd os bydd amgylchiadau eich aelod o’r teulu yn newid yn annisgwyl, ac maent angen yr arian yn ôl yn gynt.

Mae’n syniad da cael rhywbeth yn ysgrifennedig, yn nodi’n glir faint fydd yn cael ei ad-dalu a phryd.

Efallai y bydd eich benthycwr eisiau cadw cofnod o bryd mae’r ad-daliadau’n cael eu gwneud, felly mae’r ddau ohonoch yn gwybod yn union faint sy’n dal i fod yn ddyledus.

Byddwch yn wyliadwrus iawn os ydych yn cael cynnig benthyciad gan rywun rydych yn ei adnabod yn achlysurol – er enghraifft, o fod wedi gweld o gwmpas yn lleol, sy’n ffrind i ffrind neu os yw rhywun yn cysylltu â chi ar-lein.

Dylech hyd yn oed fod yn wyliadwrus os oes rhywun rydych yn gweithio gydag yn cynnig i fenthyg arian i chi, yn enwedig os ydynt wedi benthyg arian i ambell berson arall.

Efallai eu bod nhw’n benthyciwr arian didrwydded sy’n benthyg yn anghyfreithlon a gallai’r benthyciad gostio llawer mwy i chi nag yr ydych yn ei feddwl.

Mae bob amser yn straen os na allwch fforddio talu’n ôl yr hyn sy’n ddyledus gennych. Ond gall fod hyd yn oed yn waeth os ydych yn cymryd arian gan deulu, ac fe allai niweidio eich perthynas â nhw.

Dyna pam mae’n bwysig llunio eich cyllideb a gwneud cynllun ad-dalu newydd cyn gynted ag y byddwch yn cael eich hun mewn trafferthion.

Gwnewch yn siŵr eich bod yn gadael i’r person wnaethoch fenthyg wrtho wybod beth sy’n digwydd cyn gynted â phosib.

Os ydych yn cael trafferth gyda dyledion, mae help ar gael. Darllenwch ein canllaw ar sut i gael sgwrs am arian.