Fel rhan o’ch setliad ariannol, efallai y byddwch wedi derbyn rhan o bensiynau eich cyn ŵr, gwraig neu bartner sifil. Neu efallai y byddwch wedi ildio cyfran o’ch un chi. Beth bynnag yw’ch sefyllfa, ac unwaith y gallwch fforddio gwneud hynny, mae’n bwysig cychwyn neu gronni’ch cynilion ymddeoliad.
Gweithio allan faint bydd angen arnoch i fyw arno pan fyddwch yn ymddeol
Dechreuwch trwy gyfrifo faint fyddwch angen i fyw arno pan fyddwch yn ymddeol, a faint yr hoffech gael.
Bydd hynny’n eich helpu i benderfynu beth sydd angen i chi wneud.
Pan fyddwch yn ymddeol, gallai rhai o’ch costau byw fod yn is na phan oeddech yn gweithio, tra gall eraill - fel biliau tanwydd - fod yn uwch.
Bydd faint fyddwch ei angen ar ymddeol yn dibynnu ar nifer o ffactorau.
Gallai’r rhain gynnwys a oes rhaid i chi dalu eich rhent neu forgais, eich ffordd o fyw a beth hoffech wneud pan fyddwch yn ymddeol.
Penderfynwch beth i’w wneud â’ch setliad pensiwn
Mae’n bosibl y byddwch wedi derbyn:
- cyfran o bensiwn eich cyn bartner, y bydd rhaid i chi ei dalu i mewn i gynllun pensiwn ar gyfer eich ymddeoliad, neu
- aelodaeth o gynllun pensiwn eich cyn bartner (byddwch yn dod yn aelod ‘credyd pensiwn’)
Ni fydd pob cynllun pensiwn yn caniatáu i gyn bartneriaid (gwŷr, gwragedd neu bartneriaid sifil) ymuno. Os felly, bydd rhaid i chi benderfynu ble i fuddsoddi’ch setliad pensiwn
Mae’n well cael cyngor arbenigol cyn gynted ag y gallwch.
Gwelwch ein canllaw Dewis cynghorydd ariannol
Rhowch gymaint o arian ag y gallwch ei fforddio yn eich pensiwn
P’un a oes gennych bensiwn yn barod neu beidio, dylech feddwl am sut fyddwch yn byw yn eich ymddeoliad.
Heb eich pensiwn neu incwm ymddeoliad arall eich hun, efallai y bydd rhaid i chi ddibynnu ar eich Pensiwn y Wladwriaeth yn unig.
Dyma beth gallwch ei wneud:
- ystyried faint gallwch fforddio ei dalu bob mis
- llunio cyllideb i weld faint fydd gennych dros ben bob mis
- darganfod os gallwch ymuno â chynllun pensiwn eich gweithle. Os ydych yn gyflogedig a rhwng 22 oed ac oedran Pensiwn y Wladwriaeth, ac yn ennill mwy na £10,000 y flwyddyn, mae’n debygol y byddwch yn cael eich cofrestru i gynllun pensiwn eich gweithle. Mae hyn yn golygu y byddwch hefyd yn cael cyfraniad gan eich cyflogwr.
Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Opsiynau eraill i bensiynau
Os nad ydych eisiau cynilo tuag at eich ymddeoliad mewn pensiwn, neu os ydych eisiau mwy o hyblygrwydd, mae opsiynau eraill ar gael.
Os byddai’n well gennych, gallech ddefnyddio ISA (Cyfrif Cynilo Unigol) neu gynllun buddsoddi arall yn ogystal ag, neu yn lle, pensiwn.
Mae manteision ac anfanteision i bob un.
ISA – y manteision
-
Gallwch o bosibl gael mynediad at arian mewn ISA ar unrhyw oed (er gallai fod cosbau mewn rhai achosion)
-
Nid oes rhaid i chi dalu unrhyw dreth ar arian a dynnwch allan o ISA neu pan fyddwch yn tynnu’r arian o’ch cyfrif.
ISA – yr anfanteision
-
Nid ydych yn cael gostyngiad treth ar unrhyw arian a dalwch i mewn i ISA.
-
Gallai’r ffaith eich bod yn cael tynnu’ch arian allan pryd bynnag y mynnwch fod yn anfantais os nad ydych yn ddisgybledig
Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:
Pensiynau – y manteision
-
Rydych yn cael gostyngiad yn y dreth ar arian a dalwch i mewn i bensiwn. Yn syml, mae rhyddhad treth yn arian a fyddai wedi mynd i'r Llywodraeth fel treth ond sy'n mynd i'ch pensiwn yn lle. Mae’n golygu ar gyfer pob £100 y talwch i mewn, mae'n costio dim ond £80 i chi os ydych yn drethdalwr cyfradd sylfaenol. Llai os ydych yn talu treth ar gyfradd uwch.
-
Os ydych mewn pensiwn gweithle, mae’ch cyflogwr fel arfer yn cyfrannu iddo hefyd.
Pensiynau – yr anfanteision
-
Mae rhaid i chi ddisgwyl hyd nes eich bod yn 55 oed cyn i chi allu cymryd arian allan o’ch pensiwn
-
Mae rhaid i chi dalu treth ar y rhan fwyaf o’r arian y tynnwch allan o bensiwn. Fel arfer gallwch dynnu 25% yn ddi-dreth, ond gallech orfod talu treth ar y gweddill.
Cronni eich Pensiwn y Wladwriaeth
Os ydych heb gyrraedd neu'n agosau at oedran Pensiwn y Wladwriaeth heddiw, er mwyn cael Pensiwn y Wladwriaeth llawn bydd rhaid i chi fod wedi talu neu cael eich credydu â 35 mlynedd o gyfraniadau cymwys ar eich cofnod Yswiriant Gwladol.
I gael unrhyw Bensiwn y Wladwriaeth o gwbl, bydd rhaid eich bod wedi gwneud neu wedi eich credydu ag o leiaf 10 mlynedd o gyfraniadau cymwys.
Y ffordd gyflymaf y gallwch wirio faint y gallwch ei dderbyn yw trwy gael rhagolwg Pensiwn y WladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd ar-lein ar GOV.UK.
Os oes gennych unrhyw fylchau ac efallai na fyddwch yn cael Pensiwn y Wladwriaeth llawn yn seiliedig ar eich cofnod presennol, mae pethau gallwch eu gwneud i lenwi'r bylchau hynny.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Pensiwn y Wladwriaeth: sut mae’n gweithio
Os ydych wedi ysgaru neu mae’ch partneriaeth sifil wedi ei diddymu, efallai y byddwch wedi cael rhywfaint o Bensiwn y Wladwriaeth eich cyn bartner yn rhan o’r setliad ariannol.
Efallai y byddwch hefyd yn gallu hawlio Pensiwn y Wladwriaeth sylfaenol ar gofnod Yswiriant Gwladol (YG) eich cyn bartner os yw’n well na’ch un chi.
Dywed y rheolau:
- Gallwch eilyddio record Yswiriant Gwladol eich cyn-bartner yn lle un eich hun, am y blynyddoedd roeddech yn briod neu mewn partneriaeth sifil, nes i chi ysgaru neu ddiweddu eich partneriaeth sifil.
- ni allwch gael Pensiwn y Wladwriaeth yn seiliedig ar gofnod YG eich cyn bartner os byddwch yn ailbriodi neu’n mynd i bartneriaeth sifil cyn i chi gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth.
- ni allwch gael Pensiwn y Wladwriaeth yn seiliedig ar gofnod YG eich cyn bartner os byddwch yn cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth ar neu wedi 6 Ebrill 2016. Dyna bryd y daeth y Pensiwn y Wladwriaeth ar gyfradd safonol i rym. Yr unig eithriad fydd ar gyfer merched a dalodd y gyfradd ostyngedig YG (stamp merched priod) ar unrhyw adeg yn y 35 mlynedd diwethaf.