Pensiwn y Wladwriaeth: trosolwg

Lefel lawn Pensiwn y Wladwriaeth yw £221.20 yr wythnos ym mlwyddyn dreth 2024/25, sy'n cynhyrchu incwm blynyddol o £11,502.40.

Efallai y bydd y swm a gewch yn is, gan fod eich hawl i Bensiwn y Wladwriaeth yn dibynnu ar eich cofnod Yswiriant Gwladol. Mae angen o leiaf 10 mlynedd o gyfraniadau neu gredydau arnoch i gael unrhyw Bensiwn y Wladwriaeth, ac o leiaf 35 mlynedd ar eich cofnod i gael y swm llawn.

Mewn rhai achosion, gallai'r swm a gewch fod yn uwch. Os yw eich Pensiwn Gwladol yn fwy na £221.20 yr wythnos, bydd gennych ‘swm gwarchodedig’ sydd fel arfer o ganlyniad i chi adeiladu hawl i gael pensiwn ychwanegol y wladwriaeth o dan yr hen system.

Mae fel arfer yn cael ei dalu bob pedair wythnos mewn ôl-ddyledion. Mae Pensiwn y Wladwriaeth yn drethadwy ond yn cael ei dalu cyn cymryd unrhyw dreth.

Mae hyn yn golygu, er nad yw treth yn cael ei didynnu o Bensiwn y Wladwriaeth, bydd yn defnyddio ychydig o'ch lwfans personol di-dreth.

Yn 2024/25, y lwfans personol di-dreth safonol yw £12,570. Mae hyn yn golygu, os ydych yn cael Pensiwn newydd y Wladwriaeth llawn, bydd gennych £12,570 - £11,502.40 = £1,067.60 o'ch lwfans personol yn weddill ar gyfer incwm trethadwy arall. Mae enghreifftiau o incwm trethadwy arall yn cynnwys cyflogaeth neu bensiwn personol neu alwedigaethol.

Mae Pensiwn y Wladwriaeth yn cynyddu ar ddechrau bob blwyddyn dreth - ar 6 Ebrill - fel arfer gan yr uchaf o:

• y cynnydd canrannol ar gyfartaledd mewn prisiau (fel y'i mesurwyd gan y Mynegai Prisiau Defnyddwyr ym mis Medi'r flwyddyn flaenorol),

• y cynnydd ar gyfartaledd mewn cyflogau (wedi'i fesur ym mis Gorffennaf y flwyddyn flaenorol)

• 2.5%.

Yn aml, cyfeiriwyd at hwn fel “y clo triphlyg”.

Os yw'ch Pensiwn y Wladwriaeth yn cynnwys unrhyw Bensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth, bydd hyn bob amser yn cael ei gynyddu yn unol â'r cynnydd ar gyfartaledd mewn prisiau (fel y'i mesurir gan y Mynegai Prisiau Defnyddwyr).

I unrhyw un sy’n cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth ar ôl 6 Ebrill 2016, mae angen i chi gael o leiaf deng mlynedd o gyfraniadau neu gredydau Yswiriant Gwladol i fod yn gymwys i hawlio eich Pensiwn y Wladwriaeth. Mae'n rhaid eich bod wedi talu neu wedi cael eich credydu o leiaf 35 mlynedd o gyfraniadau Yswiriant Gwladol i dderbyn swm llawn Pensiwn y Wladwriaeth.

Mae pob blwyddyn yn rhoi 1 / 35ain o'r swm llawn, er enghraifft:

• mae ‘35 mlynedd’ yn rhoi 35/35 x £221.20 = £221.20 yr wythnos
• mae ‘30 mlynedd’ yn rhoi 30/35 x £221.20 = £189.60 yr wythnos
  
• mae ‘10 mlynedd’ yn rhoi 10/35 x £221.20 = £63.20 yr wythnos.
  

Bydd angen mwy na 35 mlynedd os oeddech wedi eich eithrio o Bensiwn Ychwanegol y Wladwriaeth.

Mae Pensiwn y Wladwriaeth yn wahanol i Gredyd Pensiwn.

Mae Credyd Pensiwn yn fudd-dal y Wladwriaeth sy'n dibynnu ar brawf modd. Mae'n ychwanegu at eich incwm hyd at £218.15 yr wythnos i berson sengl neu £332.95 i gwpl, lle mae'n is na'r ffigurau hyn (cyfraddau 2024/25).

Yn ogystal â gwirio eich oedran Pensiwn y Wladwriaeth, gallwch wirio'ch hawl trwy gael rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth.

Gall rhagolwg Pensiwn y Wladwriaeth ddweud wrthych:

• faint o Bensiwn y Wladwriaeth gallech ei gael
• pryd gallwch ei gael
• sut i'w gynyddu, os gallwch.

Mae'r rhagolwg yn tybio eich bod yn gwneud, neu'n cael eich credydu â'r, uchafswm o gyfraniadau Yswiriant Gwladol yn y blynyddoedd hyd at eich oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

• Gallwch wirio lefel eich hawl i Bensiwn y Wladwriaeth ar-lein gan ddefnyddio cyfrif Porth y Llywodraeth. Darganfyddwch fwy ar GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd
  
• Trwy lenwi ffurflen BR19 a'i hanfon yn y post. Mae'r cyfeiriad ar flaen y ffurflen. Mae'r ffurflen ar GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd
• Gallwch ffonio'r Ganolfan Bensiwn (dydd Llun i ddydd Gwener, 8.00am i 6.00pm). Mae'r manylion cyswllt ar GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd

Ni chewch eich Pensiwn y Wladwriaeth yn awtomatig - mae rhaid i chi ei hawlio.

Dylech gael llythyr heb fod yn hwyrach na deufis cyn i chi gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth yn dweud wrthych beth i'w wneud. Os na chewch lythyr, gallwch wneud hawliad o hyd.

Mae nifer o ffyrdd i hawlio:

• Ar GOV.UK
• Cysylltwch â’r Gwasanaeth PensiwnYn agor mewn ffenestr newydd
• Os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon, gallwch hawlio'ch Pensiwn y Wladwriaeth ar nidirectYn agor mewn ffenestr newydd
• Os ydych yn byw dramor, gallwch naill ai gysylltu â'r Ganolfan Bensiwn Ryngwladol ar +44 19 1218 7777 (ddydd Llun i ddydd Gwener, 8.00am i 6.00pm) neu ddychwelyd ffurflen IPC BR1 i'r Ganolfan Bensiwn Ryngwladol. Mae'r ffurflen ar GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd ac mae'r cyfeiriad dychwelyd ar y clawr. Gallwch hefyd ddefnyddio'r ddolen hon os ydych eisoes yn cael eich Pensiwn y Wladwriaeth ac eisiau rhoi gwybod am newid mewn amgylchiadau.

Os ydych am newid y cyfrif banc y telir eich Pensiwn y Wladwriaeth iddo, cysylltwch â'r Gwasanaeth Pensiwn ar 0800 731 0453. Os ydych yn byw dramor, cysylltwch â'r Ganolfan Bensiwn Ryngwladol ar +44 19 1218 7777. Mae'r ddau rif ar gael ddydd Llun i Ddydd Gwener, 8.00am i 6.00pm amser y DU. 

Bydd eich taliad cyntaf fel arfer o fewn  pum wythnos ar ôl cyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Fel rheol, byddwch yn cael taliad llawn bob pedair wythnos ar ôl hynny.

Mae'r diwrnod y telir eich Pensiwn y Wladwriaeth yn dibynnu ar ddau ddigid olaf eich rhif Yswiriant Gwladol.