Ffyrdd o ad-dalu morgais llog yn unig

Gyda morgeisi ad-dalu rydych yn talu’r llog ac ychydig o’r cyfalaf bob mis i sicrhau y bydd y morgais yn cael ei glirio ar ddiwedd y cyfnod.

Gyda morgeisi llog yn unig dim ond y llog sy’n ddyledus ar y swm yr ydych chi wedi’i fenthyca yr ydych chi’n ei dalu.

Rydych yn defnyddio cynilion, buddsoddiadau, neu asedau eraill sydd gennych (a elwir yn ‘ddulliau ad-dalu’) i dalu’r swm a fenthycwyd ar ddiwedd cyfnod eich morgais.

Os oes gennych chi forgais llog yn unig o £100,000 am 25 mlynedd, rydych yn talu’r llog ar y swm a fenthycwyd bob mis.

Pan ddaw’r 25 mlynedd i ben, bydd raid i chi dalu’r £100,000 yn llawn.

Mae’n rhaid eich bod yn gallu dangos i’r benthyciwr sut y byddwch yn ad-dalu’r morgais ar ddiwedd y cyfnod.

Chi, nid y benthyciwr, sy’n gyfrifol am drefnu a chynnal cynllun ad-dalu credadwy i ad-dalu’r benthyciad gwreiddiol.

Ni allwch ddibynnu ar addewid o arian yn y dyfodol fel etifeddiaeth neu fonws.

Ni allwch ychwaith ddyfalu y bydd prisiau eiddo’n codi’n ddigonol i ganiatáu ichi brynu cartref llai a thalu’ch morgais yn llawn hefyd.

Bydd y benthyciwr yn gwirio o leiaf unwaith yn ystod cyfnod eich morgais, bod eich cynllun ad-dalu ar y trywydd iawn i dalu am eich morgais.

Ymhlith yr enghreifftiau o ddulliau ad-dalu y mae:

• arian mewn cyfrif cynilo neu ISA (er nad yw rhai benthycwyr yn derbyn hyn fel dull ad-dalu mwyach)
• ISAs stociau a chyfranddaliadau
• pensiynau
• bondiau buddsoddi
• cyfranddaliadau
• ymddiriedolaethau uned
• cynlluniau cynilo rheolaidd (polisïau gwaddol)
• eiddo neu asedau eraill.

Bydd eich benthyciwr yn cymryd safbwynt ynghylch y tebygolrwydd a fydd eich dull ad-dalu’n talu’r cyfalaf yn llawn ar ddiwedd y morgais.

Mae angen i chi nodi swm y morgais a hyd yr amser sydd gennych tan ei fod yn dod i ben.

Yna ychwanegwch gyfraddau gwahanol o log neu dwf y gallwch eu disgwyl ar gyfartaledd dros y cyfnod.

Dewiswch ffigwr isel ac uchel (2%–5%) er mwyn gweld y canlyniad gwaethaf a gorau.

Gall gwerth buddsoddiadau gynyddu a gostwng ac mae’n bosibl y gallwch golli’ch holl arian cyn i chi fedru clirio’ch morgais.

Mae’n bwysig adolygu’ch buddsoddiadau yn rheolaidd.

Yn ddelfrydol, byddech yn dymuno gallu newid i gynhyrchion llawer mwy diogel sy’n seiliedig ar arian wrth i ddiwedd cyfnod eich morgais agosáu.

Drwy wneud hynny byddwch yn dawel eich meddwl bod gennych ddigon i dalu am eich morgais. Siaradwch â chynghorydd ariannol am y cynllun buddsoddi gorau i chi.

Mae’n hanfodol eich bod yn adolygu’ch cynllun buddsoddi’n rheolaidd a chymryd camau os ydych yn meddwl na fydd yn darparu digon o arian i glirio’ch morgais.

Siaradwch â’ch benthyciwr neu ceisiwch gyngor ariannol proffesiynol.

1. Cysylltwch â darparwr eich cynnyrch, rheolwr cronfa neu gynghorydd ariannol a gofyn a yw’ch buddsoddiadau ar y trywydd iawn i ad-dalu’ch morgais.
2. Cyfrifwch unrhyw gynilion ar wahân sydd gennych y tu hwnt i’ch buddsoddiadau cynllun ad-dalu a phenderfynu a allech ryddhau rhywfaint o’r arian hwn i leihau’r benthyciad os bydd eich benthyciwr yn caniatáu hyn.
3. Ffoniwch eich benthyciwr a holi am ordaliadau neu newid i ad-dalu yn rhannol a llog yn unig yn rhannol. Gwiriwch a fydd rhaid i chi dalu unrhyw ffioedd.
4. Os ydych yn pryderu na fyddwch yn medru ad-dalu’r morgais, cysylltwch â’ch benthyciwr ac egluro’r sefyllfa. Os na allwch ganfod datrysiad gyda’ch benthyciwr, ceisiwch gyngor am ddim.

Os ydych am ail-forgeisio i fenthyciwr arall, mae eich benthyciwr newydd yn debygol o eisiau sicrhau eich bod yn gallu fforddio'r benthyciad a chraffu'ch cynllun ad-dalu yn ofalus.

Mae hyn yn golygu y gallai pobl â morgeisi log yn unig ei chael yn anodd cael morgais arall.

Caniateir i’ch benthyciwr presennol gynnig bargen newydd i chi (a elwir yn drosglwyddiad cynnyrch h.y. newid i fargen gyfradd llog arall) heb asesiad fforddiadwy cyhyd â nad yw’n golygu cynyddu’r swm rydych yn ei fenthyca (heblaw am unrhyw ffioedd am newid).