Beth yw yswiriant adeiladau?

Os aiff rhywbeth o'i le, fel gollyngiad, tân neu storm, gallwch wneud cais i'ch cwmni yswiriant.

Byddant yn gwirio a yw eich sefyllfa wedi’i gynnwys ac yn cyfrifo allan faint o arian y byddant yn ei roi i chi i helpu i drwsio neu amnewid unrhyw ddifrod a achoswyd.

Mae’n debygol y bydd angen i chi dalu rhywfaint o’r hawliad eich hun – a elwir yn ormodedd – sydd fel arfer rhwng £50 a £1,000. Rydych chi'n dewis y swm hwn pan fyddwch chi'n cymryd polisi allan. 

Mae yswiriant adeiladau yn cynnwys strwythur eich cartref, fel y waliau, y to a’r lloriau yn ogystal â gosodiadau parhaol, fel cypyrddau cegin wedi’u gosod a’ch ystafell ymolchi.

Mae'r union yswiriant yn amrywio rhwng yswirwyr a pholisïau. Ond bydd y rhan fwyaf yn helpu i dalu am atgyweiriadau neu amnewidiadau oherwydd:

• tân
• llifogydd
• difrod storm
• fandaliaeth
• ymsuddiant
• difrod dŵr o bibellau'n gollwng.

Yn aml, gallwch ychwanegu yswiriant difrod damweiniol am gost ychwanegol. Gall rhai polisïau hefyd gynnwys strwythurau eraill megis garejys, waliau allanol a thramwyfeydd.

Ni fydd y rhan fwyaf o bolisïau yswiriant yn cynnwys pethau fel:

• traul arferol
• difrod bwriadol
• cwteri sy'n gollwng
• rhai plâu, fel pryfed ac adar
• rhew (oni bai ei fod yn achosi difrod gan bibell wedi byrstio), neu
• difrod stormydd i gatiau a ffensys

Sicrhewch eich bod yn darllen eich polisi yn ofalus oherwydd gall eithriadau amrywio. Os ydych am warchod eich eiddo, fel carpedi, dodrefn, gemwaith a dillad, bydd angen yswiriant cynnwys arnoch.

Os oes gennych forgais neu os ydych yn berchen ar gartref lesddaliadol, fel arfer mae’n ofynnol i chi gael yswiriant adeiladau. Mae yswiriant cynnwys yn ddewisol ond yn syniad da.

Hyd yn oed os yw'ch cartref yn ddi-forgais, mae cael yswiriant adeiladau a chynnwys yn beth doeth. Hebddynt byddai’n rhaid i chi dalu’r costau eich hun pe bai rhywbeth yn mynd o’i le – a allai fod yn filoedd o bunnoedd

Cyfrifoldeb eich landlord yw yswiriant adeiladau. Ond byddai angen i chi drefnu yswiriant cynnwys os ydych am gael yswiriant ar gyfer eich eiddo.

Darganfyddwch fwy yn ein canllawiau:

• Rwy'n rhentu fy nghartref a oes angen yswiriant arnaf?
• Yswiriant cynnwys os ydych yn rhentu ac ar incwm isel

Os oes gan eich cartref lesddaliad (yn aml fflat neu fflat deulawr) byddai angen i chi drefnu yswiriant cynnwys eich hun, ond gallai yswiriant adeiladau fod yn wahanol. Fel arfer mae dau opsiwn:

• Os yw rhywun arall yn berchen ar y rhydd-ddaliad (mae hyn yn aml yn wir os ydych yn talu rhent tir), mae yswiriant adeiladau yn debygol o gael ei dalu fel rhan o'ch tâl gwasanaeth.
• Os ydych yn berchen ar y rhydd-ddaliad gydag eraill yn yr adeilad, rydych yn gyd-gyfrifol am drefnu yswiriant adeiladau. Bydd eich cyfreithiwr yn gallu rhoi gwybod os yw hyn yn wir.

Gyda’r naill opsiwn neu’r llall, gallwch ofyn i’r brocer neu’r yswiriwr am ddadansoddiad o faint maent yn ei godi am eich eiddo.

Yna gallwch gymharu hyn â dyfynbris ar ei ben ei hun i weld a yw'n werth da ai peidio. Os yw'n ymddangos yn werth gwael, ystyriwch yswiriwr arall neu gofynnwch i frocer am ragor o ddyfynbrisiau.

Wrth gael dyfynbris yswiriant adeiladau, fel arfer gofynnir i chi faint y byddai'n ei gostio i ail-adeiladu eich cartref. Mae hyn fel arfer yn llai na gwerth eich cartref.

Mae’r ffigwr hwn yn cyfrifo’r terfyn yswiriant y bydd ei angen arnoch – yr uchafswm y byddai yswiriwr yn ei dalu.

Gallwch gael polisïau gydag yswiriant diderfyn, ond mae’r rhain fel arfer yn ddrytach a gallech dalu am yswiriant nad oes ei angen arnoch.

I amcangyfrif faint y byddai'n ei gostio i adnewyddu eich eiddo, gallwch ddefnyddio cyfrifiannell ail-adeiladu yr Association of British InsurersYn agor mewn ffenestr newyddOpens in a new window

Rhaid i yswirwyr godi'r un tâl ar gwsmeriaid newydd a phresennol, ar sail debyg am debyg. Ond gwiriwch bob amser a allwch arbed trwy newid yswiriwr. Peidiwch fyth ag adnewyddu'n awtomatig.

Dyma awgrymiadau eraill i gael dyfynbrisiau rhad:

• Prynu yswiriant adeiladau a chynnwys ar un polisi, os ydych angen y ddau.
• Talu yn flynyddol os gallwch, fel arfer mae'n costio mwy i dalu'n fisol.
• Cynyddu y gormodedd - os ydych chi'n hapus i dalu mwy o gost unrhyw gais eich hun.
• Gwella diogelwch eich cartref, fel gosod:
  • Cloeon a gymeradwyir gan BSI ar ddrysau a ffenestri allanol
  • Larymau lladron a mwg
• Ymuno â chynllun gwarchod cymdogaeth.

Mae hefyd yn werth gwirio pa yswiriant sydd gennych eisoes, ac a yw’n bodloni’ch anghenion. Er enghraifft, mae rhai pecynnau cyfrifon cyfredol yn cynnwys yswiriant ar gyfer ffonau symudol a theclynnau.

Os na fyddwch yn gwneud cais yn ystod blwyddyn bolisi, byddwch yn ennill ‘bonws dim ceisiadau. Mae hyn fel arfer yn golygu y byddwch yn cael gostyngiad ar gyfer y flwyddyn nesaf - hyd at uchafswm a bennir gan yr yswiriwr.

Gall yswirwyr godi prisiau cwbl wahanol, felly ceisiwch gael cymaint o ddyfynbrisiau â phosibl bob amser.

Gallwch gael dyfynbrisiau yswiriant gan:

• safleoedd cymharu – rhowch eich manylion unwaith i gael dyfynbrisiau gan lawer o yswirwyr:
  • Gweler ein rheolau euraidd gwefan gymharu
  • Gweler trefn MoneySavingExpert o’r gwefannau cymharu rhatafYn agor mewn ffenestr newydd
• yswirwyr yn uniongyrchol – nid yw pob yswiriwr yn ymddangos ar safleoedd cymharu, fel Direct Line
• broceriaid yswiriant – am gyngor neu bolisi wedi'i deilwra. Gweler Pryd i ddefnyddio brocer yswiriant.

Cofiwch, nid y fargen rataf yw’r un orau o reidrwydd. Sicrhewch eich bod chi'n cael y polisi cywir, hyd yn oed os yw'n costio ychydig bunnoedd yn fwy os ydych chi wir ei angen.

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Sut olwg sydd ar bolisi yswiriant cynnwys da

Byddwch yn ofalus wrth lenwi ffurflenni, gallai gwall neu wybodaeth a fethwyd golygu na chaiff cais yn y dyfodol ei dalu. Mae gofyn i chi ymddwyn yn ddidwyll, felly gwnewch yn siŵr eich bod yn:

• Ateb cwestiynau yn onest ac yn gywir.
• Deall beth sydd wedi'i gynnwys a beth sydd heb ei gynnwys cyn llofnodi i fyny - gofynnwch i'r yswiriwr neu'r brocer os nad ydych yn siŵr.
• Rhoi gwybod i’ch yswiriwr os bydd unrhyw beth yn newid - fel cael gwaith adeiladu wedi'i wneud, newid mewn manylion personol neu os oes angen i chi gynyddu terfyn yr yswiriant.

Gallwch ofyn i’ch yswiriwr ganslo’ch polisi unrhyw bryd, ond mae rhai pethau i fod yn ymwybodol ohonynt:

• os oes gennych forgais, mae eich benthyciwr fel arfer yn mynnu bod gennych yswiriant adeiladau
• ni fyddwch yn ennill bonws dim cais y flwyddyn gyfredol os byddwch yn canslo hanner ffordd drwodd
• fel arfer bydd yn rhaid i chi dalu tâl canslo, oni bai:
  • eich bod yn adnewyddu, neu
  • o fewn y cyfnod callio (fel arfer y 14 diwrnod cyntaf) a heb gwneud hawliad.

Os ydych wedi talu ymlaen llaw a heb wneud cais, byddwch yn derbyn ad-daliad am y misoedd sy’n weddill - minws unrhyw ffioedd canslo.