Pryd allaf gael 15 neu 30awr o ofal plant am ddim i blant dan 3 oed?

Mae'r cynlluniau addysg gynnar a gofal plant rhad ac am ddim newydd ar gael i rieni a gofalwyr sy'n gweithio. Ar gyfer cyplau, rhaid i'r ddau riant fod yn gweithio, neu os ydych chi'n unig riant mae angen i chi fod yn gweithio i hawlio'r oriau rhydd.

Mae cymhwysedd fel arfer yn seiliedig ar:

• oedran eich plentyn
• eich statws gwaith neu incwm.

Os ydych chi, neu'ch partner, ar famolaeth, tadolaeth neu absenoldeb mabwysiadu,  neu os nad yw un ohonoch yn gallu gweithio oherwydd eich bod yn anabl neu'n ofalwr, gallech barhau i fod yn gymwys am oriau gofal plant am ddim.  

I fod yn gymwys i gael y cymorth ychwanegol, mae angen i chi weithio ac ennill o leiaf yr hyn sy'n cyfateb i 16 awr yr wythnos ar yr Isafswm Cyflog Cenedlaethol neu'r Cyflog Byw Cenedlaethol dros y tri mis nesaf. Ar gyfer cyplau, bydd angen i'r ddau riant fodloni'r trothwy enillion.

Gallwch weld y cyfraddau a chyfrifo os ydych yn gymwys ar GOV. UKYn agor mewn ffenestr newydd A does dim angen i chi weithio nifer penodol o oriau'r wythnos –mae dim ond yn ymwneud â faint rydych chi'n ei ennill. Er enghraifft, y Cyflog Byw Cenedlaethol i bawb sy'n 21 oed neu'n hŷn yw £11.44 yr awr. Ar hyn o bryd, bydd angen i chi ennill o leiaf £183.04 yr wythnos (£11.44 x 16) i fod yn gymwys.

Mae angen i bob rhiant ennill llai na £100,000 y flwyddyn. Os yw un rhiant yn ennill mwy na £100,000 y flwyddyn, yna nid ydych yn gymwys am oriau gofal plant am ddim. Gallwch weld a ydych yn gymwys ar GOV. UKYn agor mewn ffenestr newydd

Mae'r newidiadau'n cael eu cyflwyno mewn camau:

• O fis Ebrill 2024, bydd rhieni cymwys sy'n gweithio sydd â phlant dwy oed yn Lloegr yn gallu cael mynediad at 15 awr o gymorth gofal plant yr wythnos yn ystod y tymor, sef 38 wythnos y flwyddyn.
• O fis Medi 2024, bydd cymorth gofal plant 15 awr yn cael ei ymestyn i rieni cymwys sy'n gweithio sydd â phlant o naw mis oed i blant tair oed yn ystod y tymor.
• O fis Medi 2025, bydd gan rieni cymwys sy'n gweithio sydd â phlant cyn oed ysgol hawl i 30 awr o ofal plant yr wythnos yn ystod y tymor.

Efallai y byddwch yn gallu defnyddio eich oriau am hyd at 52 wythnos os ydych yn defnyddio llai na chyfanswm eich oriau’r  wythnos. Cysylltwch â'ch darparwr gofal plant i weld a yw hyn yn rhywbeth y mae'n ei gynnig.

Mae ceisiadau bellach ar agor i rieni cymwys sy'n gweithio sydd â phlant 9 mis oed neu throsodd i dderbyn 15 awr o ofal plant am ddim, gan ddechrau o fis Medi 2024.

Daw'r holl geisiadau ar gyfer y cam cyntaf i ben ar 31 Awst.

Felly os yw eich plentyn eisoes yn hŷn na 9 mis oed, neu y byddant erbyn 31 Awst 2024 ac nad ydych wedi gwneud cais eisoes, rhaid i chi gofrestru cyn y dyddiad cau neu wynebu’r risg o golli allan.

 I wneud cais, ewch i wefan y llywodraethYn agor mewn ffenestr newydd a llenwch y ffurflen ar-lein. Os ydych eisoes wedi cofrestru ar gyfer un neu fwy o'ch plant, gallwch fewngofnodi i'ch cyfrif gofal plant presennolYn agor mewn ffenestr newydd ac ychwanegu plentyn arall. Efallai y byddwch yn darganfod a ydych yn gymwys ar unwaith, ond gall gymryd hyd at 7 diwrnod.

Os ydych yn gymwys i gael y cyllid ychwanegol, anfonir cod 11 digid atoch i'w rannu gyda'ch darparwr gofal plant, a fydd hefyd angen gweld eich Rhif Yswiriant Gwladol a dyddiad geni eich plentyn. Mae'n rhaid i chi ail-gadarnhau eich cymhwysedd bob 3 mis i gadw'ch cod yn ddilys. Ond peidiwch â phoeni, anfonir nodyn atgoffa atoch cyn i'r cod ddod i ben.

Mae mwy o wybodaeth yn ein canllaw Help gyda chostau gofal plant

Mae gan bob rhiant a gofalwr plant dwy, tair a phedair oed hawl i 15 awr yr wythnos o gymorth gofal plant. Os yw'ch plentyn yn dri neu bedwar gallwch gael 15 awr ychwanegol, gan ddod â'u cyfanswm hyd at 30 awr yr wythnos, os ydych chi a'r partner rydych chi'n byw gyda nhw yn gweithio, neu'n unig riant mewn teulu un rhiant.

O dan cynllun gwahanol, efallai gallwch hefyd hawlio oriau gofal plant am ddim os ydych yn cael budd-daliadau penodol. I fod yn gymwys mae'n rhaid i chi gael:

• Cymorth Incwm
• Lwfans Ceisio Gwaith yn seiliedig ar incwm (JSA)
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth yn seiliedig ar incwm (ESA)
• Credyd Cynhwysol, ac incwm eich cartref yw £15,400 y flwyddyn neu lai ar ôl treth, heb gynnwys taliadau budd-dal
• elfen warantedig o Gredyd Pensiwn
• Credyd Treth Plant, Credyd Treth Gwaith (neu'r ddau), ac incwm eich cartref yw £16,190 y flwyddyn neu lai cyn treth
• Credyd Treth Gwaith dros gyfnod 4 wythnos ar (y taliad a gewch pan fyddwch yn peidio â bod yn gymwys am Gredyd Treth Gwaith).

Defnyddiwch ein Cyfrifiannell Budd-daliadau i ddarganfod a ydych yn gymwys.

Gall plant dwy oed hefyd gael gofal plant am ddim os ydynt:

• yn derbyn gofal gan awdurdod lleol
• â chynllun addysg, iechyd a gofal (EHC)
• yn cael Lwfans Byw i'r AnablYn agor mewn ffenestr newydd
• wedi gadael gofal o dan orchymyn mabwysiadu, gorchymyn gwarcheidiaeth arbennig neu orchymyn trefniadau plant.
• Os ydych yn gymwys i ymuno â'r ddau gynllun gofal plant am ddim ac rydych yn cael y budd-daliadau cymwys, gallwch ond wneud cais trwy'r cynllun addysg a gofal plant am ddim ar gyfer rhieni sy'n cael budd-daliadau.

Mae cymorth gofal plant i bobl ar Gredyd Cynhwysol (UC) yn fwy hael nag i'r rhai sy'n cael credydau treth. Os ydych yn cael trafferth gyda chostau gofal plant cynyddol ar gyfer plant hyd at 16 oed, gallai fod yn werth gwirio a fydd yn well i chi symud i Gredyd Cynhwysol. Gallwch hawlio hyd at 85% o'r costau, hyd at derfyn o £1,014.63 y mis ar gyfer un plentyn a £1,739.37 am ddau o blant.

Ond peidiwch â symud heb gael cyngor yn gyntaf, yn enwedig os ydych yn cael budd-daliadau prawf modd neu gredydau treth eraill a bod gennych gynilion o fwy na £16,000. Ar ôl i chi wneud cais am Gredyd Cynhwysol ni allwch fynd yn ôl i'ch hen fudd-daliadau.

Gallwch ddod o hyd i help a chyngor i'ch helpu i ddeall eich opsiynau, yn agos at ble rydych chi'n byw trwy ymweld â Advice localYn agor mewn ffenestr newydd a rhowch eich cod post.