Mae buddsoddiadau sy'n addo enillion mawr i chi yn tueddu dod â risgiau mawr hefyd. Mae'r canllaw hwn yn cwmpasu'r prif fathau o fuddsoddiadau risg uchel. Nid ydynt yn anghyfreithlon nac yn sgamiau (er bod gan rai sgamiau yn gysylltiedig â nhw). Ond os ydych yn buddsoddi, mae'n rhaid i chi dderbyn, yn y pen draw gallech golli popeth, neu gydag arian yn ddyledus.
Beth sydd yn y canllaw hwn
Beth yw buddsoddiadau risg uchel?
Diogelu eich hun
Dylech osgoi cynigion buddsoddi digymell.
Cyn buddsoddi gwiriwch gofrestr yr FCA a’r rhestr rybuddio
Os ydych yn ystyried cynnig buddsoddi, ceisiwch gyngor diduedd
Mae llawer o gynhyrchion buddsoddi yr ystyrir eu bod yn gynhyrchion risg uchel .
Nid yw'r ffaith bod cynnyrch yn risg uchel yn golygu y dylech ei osgoi ar bob cyfrif. Ond mae'n golygu bod angen i chi sicrhau bod y cynnyrch yn addas i chi a'i fod yn unol â'ch amcanion a'ch awydd am risg.
Gall buddsoddi mewn cynnyrch risg uchel nad yw'n addas i chi fod yn gamgymeriad drud iawn.
Mae rhai pwyntiau cyffredinol i'w cofio wrth feddwl am fuddsoddi mewn cynnyrch risg uchel:
- Po uchaf yw'r enillion a addawyd, yr uchaf yw'r risg.
- Efallai na chewch eich cwmpasu o dan y Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol (FSCS), oni bai bod ymgynghorydd awdurdodedig neu drefnydd wedi camymddwyn (Er enghraifft, os cafodd y cynnyrch ei gam-werthu).
- Efallai y byddwch yn ystyried ond buddsoddi'r hyn y gallwch fforddio ei golli;
- Peidiwch â chymryd yn ganiataol ei fod yn fuddsoddiad diogel dim ond oherwydd y gellir ei gadw mewn ISA Stociau a chyfranddaliadau. Mae cael cyngor ariannol annibynnol yn bwysig, fel eich bod yn deall yn llawn yr hyn rydych yn buddsoddi ynddo.
- Os yw'r syniad o golli arian mewn cynnyrch buddsoddi yn debygol o roi nosweithiau digwsg i chi, mae bron yn sicr o fod â risg rhy uchel i chi.
Y buddsoddiadau risg uchel mwyaf cyffredin
Mae hwn yn drosolwg byr iawn o gynhyrchion risg uchel y gallech fod angen bod yn ymwybodol ohonynt.
Cyn buddsoddi mewn un o'r cynhyrchion buddsoddi hyn, mae'n debygol y bydd yn syniad da i gael cyngor ariannol proffesiynol. Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Dewis ymgynghorydd ariannol
Bondiau mini
Fe’u gelwir weithiau’n fondiau sy’n ennill llog uchel, meant yn eich galluogi i fuddsoddi mewn cwmni a derbyn cyfradd llog sefydlog dros gyfnod penodol o amser. Mae’ch buddsoddiad gwreiddiol yn cael ei ddychwelyd i chi ar ddiwedd y tymor a gytunwyd arno. Mae'r enillion uchel a gynigir yn adlewyrchu'r risgiau uwch.
Yn nodweddiadol cwmnïau bach, mentrau newydd neu gwmnïau sy’n cael trafferth codi arian gan fuddsoddwyr traddodiadol sy’n eu cyflwyno. Mae hyn yn golygu eu bod yn fuddsoddiadau gyda risg uchel, gan fod mwy o risg o oedi o ran eich taliadau llog ac, os yw’r cwmni’n methu, efallai byddwch yn colli’ch buddsoddiad gwreiddiol.
Gan eich bod wedi eich cloi i mewn i’r buddsoddiad am gyfnod penodol o amser, nid ydynt yn addas i fuddsoddwyr a allai fod angen mynediad at yr arian arnynt.
Cynhyrchion strwythuredig
Mae cynnyrch strwythuredig yn fuddsoddiad lle mae'r elw yn dibynnu ar gyfres o reolau, yn hytrach nag a yw'r cyfranddaliadau neu'r asedau eraill ynddo yn ennill neu'n colli gwerth. Er enghraifft, gallai cynnyrch dalu dim ond os yw'r mynegai neu'r farchnad y mae'n gysylltiedig â hi yn cynhyrchu lefel benodol o berfformiad dros gyfnod penodol o amser.
Gall y ffordd y cyfrifir enillion olygu y gall fod yn anodd deall sut y gallai'r buddsoddiad berfformio heb ddealltwriaeth glir o'r amodau sydd ynghlwm wrtho.
Ymddiriedolaethau Cyfalaf Menter (VCT)
- Mae Ymddiriedolaethau Cyfalaf Menter (VCT) yn gwmnïau sy’n buddsoddi mewn cwmnïau bach, newydd, sy’n datblygu na chânt eu prynu na’u gwerthu ar gyfnewidfa stoc gydnabyddedig. Mae rhai manteision treth arbennig yn gysylltiedig â nhw.
- Dim ond os ydych yn bwriadu ymrwymo eich arian am gyfnod hir (o leiaf pum mlynedd) y dylech fuddsoddi mewn VCT. Gwnewch yn siŵr eich bod yn deall y risgiau a’r manteision – efallai y byddwch am gael cyngor proffesiynol.
Betio trwy ymledu
- Mae betio trwy ymledu yn debycach i osod bet na buddsoddi. Rydych yn betio a fydd rhywbeth – fel gwerth cyfranddaliad – yn codi neu’n gostwng. Po fwyaf y bydd yn newid, y mwyaf y gallech ei ennill neu ei golli.
- Yn wreiddiol, roedd betio trwy ymledu’n gysylltiedig â pherfformiad y Farchnad Stoc. Ond nawr gallwch fetio ar fwy neu lai unrhyw beth, fel chwaraeon, teledu realaeth a gwleidyddiaeth.
Os yw gamblo wedi effeithio arnoch yn ariannol, gall fod yn anodd siarad amdano. Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Taclo gamblo problemus a dyled
Contractau Talu’r Gwahaniaeth (CFD)
- Mae contractau talu’r gwahaniaeth (CFD) yn debyg iawn i fetio trw ymledu – rydych yn ceiso rhagweld a fydd gwerth ased benodol yn codi neu’n gostwng. Ond gyda chontractau talu’r gwahaniaeth (CFD) rydych yn prynu buddiant yn symudiad y pris, yn hytrach na gosod bet arno.
- Fel gyda betio trwy ymledu, gyda chontractau talu’r gwahaniaeth, mae’n bosibl colli mwy na’ch buddsoddiad gwreiddiol.
- Gwnewch yn siŵr eich bod yn deall y risgiau cyn i chi brynu contractau talu’r gwahaniaeth.
Bancio tir
- Mae bancio tir yn fuddsoddiad lle y byddwch yn prynu llai o dir nad oes caniatâd cynllunio wedi’i roi ar ei gyfer – yn y gobaith y rhoddir caniatâd cynllunio ac y bydd gwerth y tir yn cynyddu’n sylweddol.
- Yn gyffredinol, nid yw cynlluniau bancio tir wedi’u hawdurdodi gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA).
Cynlluniau buddsoddi cyfunol heb eu rheoleiddio (UCIS)
- Mae cynlluniau buddsoddi ar y cyd yn cronni cyfraniadau gan lawer o bobl mewn cronfa fuddsoddi. Mae rhai yn cael eu rheoleiddio gan yr FCA - ond nid yw rhai eraill.
Darganfyddwch fwy am fuddsoddiadau cyfunol heb eu rheoleiddio ar wefan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol
Cryptoarian
Mae cryptoarian yn fath o ased digidol. Nid oes unrhyw arian corfforol ynghlwm â cryptoarian, felly nid oes darnau arian nac arian papur, dim ond cofnod digidol o'r trafodiad.
Daw cryptoarian ar sawl ffurf, yn cynnwys:
- Bitcoin a thocynnau hirsefydlog eraill
- ‘Stable-coins’ y mae eu gwerth ynghlwm wrth arian cyfred fiat, er enghraifft Tether
- yn ogystal â llu o ddarnau arian mwy cyfnewidiol.
Pethau i edrych allan amdanynt
- Mae prisiau rhai cryptoarian yn tueddu i fod yn ansefydlog iawn; os ydych yn buddsoddi gyda'r gobaith o wneud arian, mae'n hawdd iawn colli rhywfaint neu'r cyfan o'ch buddsoddiad gwreiddiol.
- Mae buddsoddwyr cryptoarian yn cael eu targedu'n gynyddol gan dwyllwyr
- Gall cymhlethdod rhai cynhyrchion cryptoarian ei gwneud hi'n anodd i fuddsoddwyr ddeall y risgiau.
- Nid oes unrhyw sicrwydd y gellir trosi crypto-asedau yn arian parod. Mae’n rhaid i ‘Crypto-ATMs’ fod wedi eu cofrestru gyda’r FCA. Ar hyn o bryd, nid oes ‘crypto-ATMs’ wedi'u cofrestru i weithredu'n gyfreithlon yn y DU.
Darganfyddwch fwy am y risgiau sy'n gysylltiedig â cryptoarian a beth i wylio amdano yn ein blog Risgiau buddsoddi a sgam gyda chryptoarian.
Cynhyrchion a Fasnachir mewn Cyfnewidfa (ETP)
Mae cynhyrchion a fasnachir mewn cydnewidfa (ETPs) yn rhai y mae eu gwerth yn mynd i fyny ac i lawr yn ôl gwerth mynegai (grŵp o gwmnïau a ddefnyddir i fesur twf marchnad) neu fesur arall, fel pris olew neu aur.
Darganfyddwch fwy am ETPs ar wefan FCAYn agor mewn ffenestr newydd
Sut i ddiogelu eich hun
- Gwnewch yn siŵr eich bod yn deall beth rydych yn ymrwymo iddo – yn enwedig y risgiau a’r taliadau. Os yw’r ddêl yn swnio’n rhy dda i fod yn wir, mae’n debygol ei bod.
- Peidiwch ag ymrwymo i’r cynnyrch cyntaf a welwch na chynnyrch lle y bydd cwmni yn cysylltu â chi’n annisgwyl. Dylech bob amser gymharu cynhyrchion er mwyn gwneud yn siŵr eich bod yn dewis y cynnyrch cywir.
- Darllenwch y gwaith papur a gewch a sicrhewch eich bod yn ei ddeall - cofiwch ofyn a bydd unrhyw beth yn aneglur.
- Caiff rhai cynhyrchion buddsoddi eu darparu gan gwmnïau na chânt eu rheoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA). Os nad yw’r cwmni wedi’i reoleiddio, yna ni fyddwch yn gallu defnyddio Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol na Chynllun Iawndal y Gwasanaethau Ariannol.
Gofynnwch am gyngor proffesiynol
Gall buddsoddiadau risg uchel fod yn gymhleth. Gall ymgynghorwyr ariannol eich helpu i ddod o hyd i'r cynhyrchion buddsoddi cywir ac osgoi'r rhai sy'n anaddas i chi.