Cynlluniau balans arian parod

Mae cynllun balans arian parod fel arfer yn cael ei redeg gan ymddiriedolwyr, ar ran y cyflogwr.

Mae ymddiriedolwyr yn gyfrifol am bob agwedd ar y cynllun – gan gynnwys talu budd-daliadau i aelodau sydd wedi ymddeol.

Gweinyddwr cynllun, a benodir gan yr ymddiriedolwyr, sy'n delio â rheolaeth ddyddiol y cynllun.

Bydd eich cyflogwr yn cyfrannu at y cynllun. Ond efallai y bydd angen i chi gyfrannu hefyd – isafswm o leiaf.

Os penderfynwch gyfrannu mwy, efallai y bydd eich cyflogwr yn penderfynu paru eich cyfraniadau ychwanegol.

Eich cyflogwr sy'n penderfynu ar lefelau'r cyfraniadau i'r cynllun balans arian parod. Mae cyfraniadau fel arfer yn ganran o'ch enillion.

Bydd rheolau’r cynllun pensiwn yn diffinio beth yw ystyr ‘enillion’. Er enghraifft, nid yw rhai cynlluniau'n cyfrif enillion ychwanegol – er enghraifft, goramser, comisiwn neu fonysau.

Efallai na fydd y cynllun hefyd ond yn cyfrif cyfran o'ch cyflog wythnosol neu fisol neu'ch cyflog. Yn aml, gelwir eich enillion a ddefnyddir i gyfrifo buddion ymddeol yn ‘enillion pensiynadwy’.

Efallai bod eich cyflogwr yn defnyddio'r cynllun i gyflawni ei ddyletswyddau cofrestru awtomatig. Os felly, mae'r gyfraith yn nodi'r hyn sy'n cyfrif fel enillion pensiynadwy a'r lefel cyfraniadau leiaf y mae rhaid i'ch cyflogwr ei thalu.

Buddsoddir cyfraniadau a wneir i gynllun balans arian parod gennych chi neu eich cyflogwr (neu'r ddau) yn eich ‘pot’ unigol. Mae hwn yn cael ei ddal yn eich enw, yn yr un modd â chynllun cyfraniadau diffiniedig.

Byddwch chi a'ch cyflogwr eich dau’n cael rhyddhad treth ar gyfraniadau a wneir, yn ddarostyngedig i rai amodau. Dyma arian a fyddai wedi mynd i'r Llywodraeth fel treth, sy'n mynd i'ch pensiwn yn lle .

Bydd yr ymddiriedolwyr yn penodi rheolwyr buddsoddi i fuddsoddi'r arian a ddelir ym mhot a chyfraniadau pob aelod, fel y maent wedi'i dderbyn.

Byddant yn buddsoddi mewn ystod o wahanol asedau – a ddewisir i gefnogi'r lefel isaf o enillion buddsoddiad.

A yw'r enillion buddsoddiad rydych wedi'u hennill ar eich potiau mewn blwyddyn benodol yn llai na'r isafswm gwarantedig? Os felly, bydd eich cyflogwr yn gwneud mwy o gyfraniadau. Bydd hyn yn ychwanegu at eich pot i'r lefel isaf a warantir.

Os yw'r enillion buddsoddiad a gyflawnwyd yn uwch na'r isafswm gwarantedig, efallai y bydd eich cyflogwr yn dal rhywfaint o'r gormodedd o'ch potiau, neu'r cyfan ohono. Yna byddant yn defnyddio'r swm hwn i ychwanegu potiau yn y blynyddoedd i ddod – pan na chyflawnir yr enillion buddsoddiad gwarantedig lleiaf.

Mae'r strwythur hwn yn golygu mai eich cyflogwr – ac nid chi – sy'n agored i risg buddsoddi'r cynllun cyn eich ymddeoliad. Mae hon yn nodwedd o gynlluniau buddion wedi’u diffinio.

Mae rhai cynlluniau hefyd yn caniatáu i chi wneud cyfraniadau ychwanegol mewn cronfa cyfraniadau wedi’u diffinio ar wahân, ochr yn ochr ag elfen warantedig y cynllun.

Felly pan fyddwch yn ymddeol, byddai gennych gronfa wedi'i warantu ynghyd â chronfa cyfraniad wedi’i ddiffinio. Bydd y gwerth yn dibynnu ar berfformiad y buddsoddiadau. 

Pan fyddwch yn penderfynu cymryd arian o'ch pensiwn, fel arfer mae gennych yr un dewisiadau ag y byddech o bensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio arferol:

• Gallwch gael incwm ymddeol gwarantedig – Gallwch ddefnyddio'ch cronfa pensiwn i brynu incwm gwarantedig am oes neu am dymor penodol – a elwir hefyd yn flwydd-dal oes neu dymor penodol. Fel rheol gellir cymryd chwarter (25%) o'ch cronfa pensiwn yn ddi-dreth ar y cychwyn a bydd unrhyw daliadau eraill yn cael eu trethu.
• Gallwch gael incwm ymddeol hyblyg – Gallwch adael eich arian yn eich cronfa pensiwn a chymryd incwm ohono. Mae unrhyw arian sydd ar ôl yn eich pot pensiwn yn parhau i gael ei fuddsoddi, a allai roi cyfle i'ch cronfa pensiwn dyfu, ond gallai ostwng mewn gwerth hefyd. Fel rheol gellir cymryd chwarter (25%) o'ch pot pensiwn yn ddi-dreth a bydd unrhyw dynnu arian arall yn cael ei drethu p'un a ydych yn eu cymryd fel incwm neu fel cyfandaliadau. Efallai y bydd angen i chi symud i gynllun pensiwn newydd i wneud hyn. Nid oes angen i chi gymryd incwm.
• Gallwch gymryd eich cronfa pensiwn fel nifer o gyfandaliadau – Gallwch adael eich arian yn eich cronfa pensiwn a chymryd cyfandaliadau ohono yn ôl yr angen, nes bod eich arian yn rhedeg allan neu eich bod yn dewis opsiwn arall. Gallwch benderfynu pryd a faint i'w dynnu allan. Mae unrhyw arian sydd ar ôl yn eich cronfa pensiwn yn parhau i gael ei fuddsoddi, a allai roi cyfle i'ch cronfa pensiwn dyfu, ond gallai ostwng mewn gwerth hefyd. Bob tro y cymerwch gyfandaliad, fel rheol mae chwarter (25%) ohono yn ddi-dreth a bydd y gweddill yn cael ei drethu. Efallai y bydd angen i chi symud i gynllun pensiwn newydd i wneud hyn.
• Gallwch gymryd eich cronfa pensiwn cyfan ar yr un pryd – Gallwch gymryd y swm cyfan fel cyfandaliad sengl. Fel rheol gellir cymryd chwarter (25%) o'ch cronfa pensiwn yn ddi-dreth – bydd y gweddill yn cael ei drethu. Bydd angen i chi gynllunio sut y byddwch yn darparu incwm ar gyfer gweddill eich ymddeoliad.
• Gallwch hefyd ddewis cymryd eich pensiwn gan ddefnyddio cyfuniad o rai neu'r cyfan o'r opsiynau dros amser neu dros gyfanswm eich cronfa.

Fel arfer byddech wedi cael llyfryn neu fynediad at wybodaeth ar-lein pan wnaethoch ymuno â'r cynllun.

Byddai hyn yn rhoi manylion y gwarantau i chi.

Os nad oes gennych y llyfryn neu'r mynediad ar-lein bellach – y peth gorau fydd i chi gysylltu â'r gweinyddwr a gofyn am fanylion.

Weithiau, efallai y bydd angen newid y gwarantau a'r buddion o dan y cynllun; er enghraifft, oherwydd newidiadau yn y gyfraith neu yn sefyllfa ariannol y cyflogwr.

Mae'r newidiadau hyn yn effeithio ar fuddion yn y dyfodol – ond nid ar y buddion rydych eisoes wedi'u cronni yn y cynllun.

Yn y rhan fwyaf o achosion, mae rhaid i gyflogwyr ymgynghori â chi ynghylch unrhyw newid i'r cynllun a allai leihau buddion yn y dyfodol.

Beth os bydd eich cyflogwr yn mynd yn fethdalwr? Os bydd hwn yn digwydd, bydd unrhyw elfen warantedig o'ch pensiwn yn cael ei gwarchod gan Gronfa Diogelu Pensiwn y Llywodraeth.

Os yw'ch cyflogwr yn gwneud newidiadau sy'n gwella'ch buddion heb orfod talu costau uwch iddynt, nid oes angen iddynt ymgynghori â chi. Ond dylent ddweud wrthych am y newidiadau o hyd.

Os ydych wedi colli trywydd eich manylion pensiwn, gall Gwasanaeth Olrhain Pensiynau rhad ac am ddim y Llywodraeth eich helpu i ddod o hyd i'r manylion cyswllt cyfredol.