Help os ydych yn cael eich troi allan

Fel arfer mae dau reswm pam y gallech gael rhybudd i adael:

1. Os byddwch yn torri unrhyw un o'r telerau yn eich cytundeb tenantiaeth, fel peidio â thalu'ch rhent.
2. Os yw eich landlord eisiau'r eiddo yn ôl ar ôl i gytundeb tymor penodol ddod i ben, neu yn ystod contract treigl – sef troi allan heb fai. 
   

Ond bydd yr union reolau yn dibynnu ar:

• y math o gytundeb tenantiaeth sydd gennych
• pa mor hir rydych chi wedi byw yno, a
• ble yn y Deyrnas Unedig rydych chi'n byw?

Gall hyn wneud y rheolau ynghylch rhentu a throi allan yn eithaf cymhleth.

I helpu, mae'r canllaw hwn yn ymdrin â'r pwyntiau cyffredinol a'r dolenni i leoedd sy'n cynnig gwybodaeth fanwl – gan gynnwys llinellau cymorth am ddim

Oni bai bod eich landlord neu'ch sefydliad rydych chi'n rhentu wrtho yn dilyn y broses gywir, gallai eich troi allan fod yn anghyfreithlon. Mae hyn yn cynnwys:

• peidio â chael y swm cywir o rybudd
• peidio â rhoi'r gwaith papur cywir i chi
• eich landlord heb y drwydded gywir
• cael eich gwahaniaethu – fel cael eich troi allan os ydych yn feichiog
• eich troi allan fel dial am ofyn am atgyweiriadau neu wneud cwyn
• cael eich aflonyddu neu ddefnyddio grym i wneud i chi adael, a
• newid y cloeon neu dynnu'ch eiddo heb orchymyn llys.

Ni allwch hefyd gael eich troi allan am rent di-dâl blaenorol os ydych yn byw yng Nghymru neu Loegr ac ar hyn o bryd ar drefniant dyled Lle i Anadlu.  

Os ydych chi'n amau y gallai eich troi allan fod yn anghyfreithlon, mae'n well cael cyngor cyfreithiol am ddim am help ar beth i'w wneud nesaf. 

Dyma'r camau nesaf os ydych wedi cael gorchymyn troi allan.

Mae bob amser yn werth gweld os allwch chi ddatrys pethau drwy soared â'r person neu'r sefydliad rydych chi'n ei rentu yn y lle cyntaf - os ydych chi'n teimlo'n gyfforddus i’w wneud.

Efallai y bydd camddealltwriaeth neu gamgymeriad y gallwch ei gywiro'n hawdd.

Gobeithio y gallwch gytuno ar ffordd ymlaen sy'n golygu y gallwch aros yn eich cartref, yn ysgrifenedig yn ddelfrydol. Er enghraifft, trefnu cynllun ad-dalu fforddiadwy ar gyfer rhent di-dâl.

Os ydych yn rhentu gan y cyngor, awdurdod lleol neu gymdeithas dai a bod gennych rent di-dâl, fel arfer mae'n ofynnol iddynt eich helpu i weithio pethau allan.

Am fwy o help, edrychwch ar Sut i ddatrys anghydfod gyda’ch landlord.

Rhaid i'ch landlord ddilyn proses caeth i'ch troi allan yn gyfreithlon. Rhan o hyn yw rhoi'r swm cywir o rybudd i chi.

Oni bai bod y troi allan oherwydd ymddygiad gwrthgymdeithasol neu weithgaredd anghyfreithlon, byddwch yn aml yn cael o leiaf 28 diwrnod o rybudd. Ond gall hyn fod yn hirach yn dibynnu ar:

• y math o gytundeb tenantiaeth sydd gennych
• y rheswm dros droi allan (os oeddech ar fai ai peidio)
• ble yn y Deyrnas Unedig rydych yn rhentu, a
• pha mor hir rydych chi wedi byw yn yr eiddo?

Mae gan Which? grynodeb cyflym o'r cyfnodau rhybudd troi allan cyfreithiolYn agor mewn ffenestr newydd ar gyfer tenantiaid preifat ledled y DU.

Os ydych yn byw yng Nghymru a Lloegr, gallwch gael cyngor cyfreithiol am ddim cyn gynted ag y byddwch yn cael gorchymyn troi allan.

Defnyddiwch y teclyn Dod o hyd i gynghorydd cyfreithiolYn agor mewn ffenestr newydd a dewis y ‘Housing Loss Prevention Advice Service’ i ddod o hyd i help yn agos atoch chi.

Os ydych yn byw yn yr Alban neu Ogledd Iwerddon ac yn methu â thalu am gynghorydd cyfreithiol, gwiriwch a ydych yn gymwys i gael cymorth cyfreithiol. Gall hyn eich helpu i gael y canlynol am swm is neu am ddim:

• cyngor ar eich opsiynau
• helpu i lenwi gwaith papur, a
• cynrychiolaeth gyfreithiol yn y llys.

Os nad ydych yn gymwys, gweler manylion llinellau cymorth am ddim

If your eviction notice is valid, your landlord will want you to leave the property before the stated date – but you don’t have to.

You can’t be forced out, the locks changed or your belongings removed without a court order. 

If you’re happy to leave, give yourself enough time to find another property and continue to pay your rent. If you want to move out before your eviction date, agree an earlier moving date with your landlord.   

Os na fyddwch yn gadael ar neu cyn y dyddiad troi allan, bydd angen i'ch landlord fynd i'r llys neu dribiwnlys cyn i unrhyw beth arall ddigwydd.

Rhaid i'r llys gytuno â'r troi allan cyn y gellir trefnu beilïaid, siryf neu swyddogion llys i'ch symud chi. Fel arfer, bydd gennych yr opsiwn i apelio yn erbyn y penderfyniad gwreiddiol.

Nid oes angen i chi adael yr eiddo nes bod hyn i gyd wedi digwydd, a all gymryd wythnosau neu fisoedd. Ond bydd angen i chi dalu eich rhent o hyd.

Gall fod yn anodd chwilio am gartref newydd, felly mae gennym ganllawiau i helpu:

• Sut i ddod o hyd i gartref rhent gallwch chi ei fforddio – gan gynnwys sut i wneud cais am dai cyngor
• Rhestr wirio symud ar gyfer rhentwyr preifat.

Os ydych yn wynebu cael eich troi allan ac y gallech fod yn ddigartref o fewn yr wyth wythnos nesaf, gwiriwch a ydych yn gymwys i gael cymorth i'r digartref. Mae hyn fel arfer yn golygu nad ydych wedi gallu dod o hyd i gartref addas ar eich pen eich hun.

Bydd y math o help rydych yn debygol o'i gael yn dibynnu ar eich sefyllfa. Er enghraifft, efallai y cewch eich ystyried yn flaenoriaeth uwch os ydych yn agored i niwed, os oes gennych blentyn neu os oes rhywun ar yr aelwyd yn feichiog.

Gallwch egluro'ch sefyllfa i gynghorydd gan ddefnyddio'r llinellau cymorth am ddim isod. Byddant yn gwrando ac yn rhoi cymaint o help ag y gallant.

Gallwch hefyd ddod o hyd i fanylion cynghorwyr lleol ar Advicelocal Yn agor mewn ffenestr newydd