Symud o DLA i PIP – beth i’w wneud os bydd eich dyfarniad yn cael ei leihau neu stopio

Mae Taliad Annibyniaeth Personol (PIP) neu Taliad Anabledd Oedolyn (ADP) yn yr Alban yn cymryd lle Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) ar gyfer pobl sydd dros 16 ac o dan oedran Pensiwn y Wladwriaeth.

Os ydych yn cael DLA a bod dyddiad terfyn i’ch hawliad, gofynnir i chi wneud cais am PIP neu ADP cyn i’ch DLA ddod i ben.

Os ydych yn cael DLA ac nid oes dyddiad terfyn ar eich hawliad, efallai y gofynnir i chi hawlio PIP ar unrhyw adeg.

Eglurwch pam credwch fod y penderfyniad yn anghywir ac anfonwch gopïau o unrhyw dystiolaeth ychwanegol sydd gennych os credwch y bydd hynny’n cryfhau eich achos.

Pan fydd DWP wedi edrych ar eich penderfyniad unwaith eto, byddant yn anfon dau gopi o ddogfen o’r enw hysbysiad ailystyriaeth orfodol atoch, Bydd hyn yn rhoi gwybod i chi am ganlyniad yr ailystyriaeth.

Lawrlwythwch y ffurflen CRMR1 a’r nodiadau ynghylch sut i anghytuno â phenderfyniad ar wefan GOV.UK

Gallwch ddim ond apelio yn erbyn penderfyniad budd-daliadau anabledd pan fyddwch wedi cael hysbysiad ailystyriaeth orfodol.

I apelio, mae rhaid i chi anfon y canlynol i Wasanaeth Llysoedd a Thribiwnlysoedd Ei Mawrhydi (mae’r cyfeiriad ar y ffurflen):

• Copi o hysbysiad yr ailystyriaeth orfodol
• Ffurflen SSCI – gallwch ei lawrlwytho o wefan GOV.UK

Os yw eich dyfarniad yn cael ei leihau neu stopio, bydd y DWP yn parhau i dalu eich Lwfans Byw i’r Anabl (DLA) presennol am o leiaf bedair wythnos i roi cymorth cyfyngedig ychwanegol i chi.

Mae hyn i roi cymorth i chi baratoi ar gyfer ymdopi gyda llai o arian.

Bydd angen i chi gyfrifo a fydd hi’n bosib i chi arbed arian neu gynyddu’ch incwm cyn gynted â phosib.

Efallai y bydd ychydig o gymorth ar gael os bydd angen i chi ddod o hyd i arian yn gyflym ar gyfer argyfwng neu wariant annisgwyl.

Os ydych yn wynebu argyfwng annisgwyl a’ch bod ar incwm isel iawn neu’n cael budd-daliadau eraill, efallai y gallech ofyn i’ch cynllun lles lleol am dalebau i dalu am bethau hanfodol fel:

• bwyd
• dillad
• tanwydd
• eitemau’r cartref, fel popty neu oergell.

Mae pob gwlad yn y DU yn cynnal ei gynllun ei hun. I ddarganfod beth sydd ar gael yn eich ardal, cysylltwch yn uniongyrchol â’ch cyngor lleol. 

Os ydych wedi bod yn cael rhai budd-daliadau sy'n seiliedig ar incwm am o leiaf 26 wythnos efallai y byddwch yn gallu ymgeisio am Fenthyciad Trefnu i dalu am gost argyfwng.

Gallai budd-daliadau sy'n seiliedig ar incwm gynnwys:

• Credyd Pensiwn
• Cymhorthdal Incwm
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth sy'n seiliedig ar incwm
• Lwfans Ceisio Gwaith sy'n seiliedig ar incwm.

Bydd rhaid i chi ad-dalu’r swm a fenthyciwch cyn pen dwy flynedd.

Os ydych yn hawlio Credyd Cynhwysol, gallwch wneud cais am Daliad Cyllidebu Ymlaen Llaw yn lle.  Fel arfer bydd gennych hyd at 24 mis i dalu'r benthyciad yn ôl.

Os yw eich incwm wedi gostwng, mae’n bwysig gwneud yn siŵr eich bod yn cael yr holl fudd-daliadau y mae gennych hawl iddynt.

Gallwch ddefnyddio ein Cyfrifiannell Budd-daliadau i wirio.

Gall eich swyddfa Cyngor ar Bopeth leol hefyd gyflawni gwiriad budd-daliadau llawn i sicrhau eich bod yn cael popeth mae gennych hawl iddo.

Dewch o hyd i’ch cangen agosaf ar wefan Cyngor ar Bopeth

Gallai fod yn werth gwirio a ydych yn gymwys i gael cymorth a grantiau elusennol. 

Gallwch gael gostyngiad ar eich bil Treth Gyngor os ydych chi’n anabl, ac angen byw mewn cartref mwy nag y byddai ei angen arnoch fel arall. Os mai chi yw’r unig oedolyn yn eich cartref, neu os mai dim ond gofalwr sy’n byw gyda chi sy’n rhannu’r tŷ gyda chi, gallech gael 25% oddi ar eich bil Treth Gyngor. 

Os ydych yn byw ar eich pen eich hun ac wedi cael diagnosis o nam meddyliol difrifol neu'n byw gydag eraill sydd â'r cyflwr yma, efallai y byddwch yn gymwys am ostyngiad o 100% ar eich Treth Cyngor. 

Os gwnaethoch ymuno â chynllun Motability cyn mis Ionawr 2014 ond nid ydych yn gymwys bellach dan PIP neu ADP, efallai y byddwch yn gymwys i gael taliad unwaith am byth o £2,000.

Mae hyn yn rhan o becyn trosiannol i’ch helpu i barhau i fodloni’ch anghenion symudedd drwy brynu car ail-law.

Os gwnaethoch ymuno â chynllun Motability o 1 Ionawr 2014 ymlaen, efallai y byddwch yn gymwys i gael taliad unwaith am byth o £1,000.

Os hoffech gael cymorth i ddod o hyd i waith neu baratoi ar ei gyfer – mae sefydliadau a all roi’r cymorth a allech fod ei angen os oes gennych anabledd neu anhawster dysgu.

I ddysgu mwy am gymorth a chyngor i’ch cael yn ôl yn y gwaith, lawrlwythwch y daflen ffeithiau am ddim ‘Gyrfaoedd a gwaith i bobl anabl’ ar wefan Disability Rights UK

Os oes gennych anabledd, cyflwr iechyd neu iechyd meddwl, efallai bydd cynllun y llywodraeth, Mynediad at Waith, yn gallu eich helpu gyda’r gost o gael gwaith ac aros mewn gwaith.

Os oes gennych ystafell sbâr yn eich cartref, mae’r £7,500 y flwyddyn cyntaf a gewch wrth ei osod yn ddi-dreth.

Ceisiwch, os y gallwch, gynilo ychydig o arian er mwyn rhoi rhywfaint wrth gefn os bydd gennych wariant argyfwng yn y dyfodol neu i’ch helpu i dalu am bethau fel anrhegion Nadolig neu ben-blwydd.

Os ydych yn ymdopi â gostyngiad sydyn mewn incwm, gall fod yn demtasiwn i fenthyca arian.

Fodd bynnag, mae’n bwysig sicrhau y gallwch dalu’r arian yn ôl neu gallech fynd i ddyled.

Os ydych yn benthyg arian i dalu dyledion, neu i dalu biliau allweddol y cartref neu rent, mae’n bwysig cael cyngor ar ddyledion am ddim. Bydd hyn yn eich helpu i ddysgu sut gallwch ddod yn ôl ar y llwybr iawn.

Os ydych yn cael trafferth gyda dyled ac yn ei chael hi'n anodd rheoli pethau ar ben eich hun, y peth olaf efallai yr hoffech ei wneud yw siarad â dieithryn am eich problemau.

Ond gall fod y peth gorau y gallwch ei wneud, yn enwedig os ydych yn ystyried defnyddio dull ad-dalu dyled ffurfiol, fel cynllun ad-dalu dyled neu fethdaliad. Mae hi bob amser yn well trafod pethau gydag ymgynghorydd profiadol cyn i chi wneud penderfyniad.

Mae hyn oherwydd bod llawer o ffyrdd i ddelio â dyledion ac efallai na fyddech yn ymwybodol o'r holl opsiynau sydd ar gael i chi. Bydd y ffordd sydd orau i chi yn dibynnu ar eich amgylchiadau personol.

Gall ymgynghorydd dyled am ddim eich helpu penderfynu pa opsiwn sy'n gywir i chi. Yn dibynnu ar eich amgylchiadau, gallai hyn gymryd ond un sgwrs.

Bydd cynghorydd dyledion:

• yn trin popeth a ddywedwch yn gyfrinachol
• fyth yn eich barnu na’n gwneud i chi deimlo’n wael am eich sefyllfa
• yn awgrymu ffyrdd i ddelio â dyledion efallai nad oeddech yn ymwybodol ohonynt
  
• yn gwirio eich bod wedi ymgeisio am yr holl fudd-daliadau a’r hawliadau sydd ar gael i chi.