Cymorth i bobl sy’n gaeth i’w morgais

Ydych chi'n berchennog cartref sydd wedi cael gwybod na allwch newid i gytundeb morgais rhatach, er eich bod wedi talu eich ad-daliadau morgais?

Yna gallech fod yn 'garcharor morgais'.

Pan fyddwch yn cymryd morgais newydd, mae benthycwyr yn gwirio'ch incwm a'ch treuliau i weld a allwch fforddio'r morgais. Gwnaed yr asesiadau fforddiadwyedd hyn yn llawer llymach yn 2014.

Mae hyn yn golygu, er eich bod wedi pasio'r prawf fforddiadwyedd pan gawsoch forgais am y tro cyntaf, efallai na fyddwch yn pasio'r prawf nawr.

Mae hyn wedi gadael rhai perchnogion tai yn gaeth ar forgeisi drud heb yr opsiwn o newid i gytundeb gwell.

Ond mae cefnogaeth ar gael. Mae'r Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA)Yn agor mewn ffenestr newydd wedi addasu'r rheolau a allai helpu rhai pobl sy’n gaeth i’w morgais

Rydych yn garcharor morgais os ydych:

• wedi prynu neu ailforgeisio'ch cartref cyn 2014, ac
• wedi derbyn llythyr 'carcharor morgais' gan eich darparwr cyn mis Ionawr 2020.

Os anfonwyd llythyr 'carcharor morgais' atoch gan eich darparwr, efallai y gallwch newid i forgais rhatach ar gyfer eich cartref presennol.

Cyflwynodd yr FCA reolau newydd ym mis Hydref 2019 i adael i fenthycwyr edrych ar eich hanes talu morgais yn hytrach na'ch incwm a'ch gwariant misol i weld a ydych yn gallu fforddio'r ad-daliadau.

Mae hyn yn golygu y gallant ddefnyddio 'asesiad fforddiadwyedd wedi'i addasu' lle maent yn osgoi rhai o'r gwiriadau llymach.

Ond dim ond os yw'r benthyciwr yn dewis gwneud hynny.

Does dim sicrwydd y byddwch yn cael cytundeb morgais newydd neu rhatach - gan y bydd hyn yn dibynnu ar eich amgylchiadau unigol.

Nid yw hefyd yn berthnasol os ydych:

• eisiau symud a chymryd morgais newydd ar eiddo newydd
• â morgais prynu i osod, neu
• yn rhentu eich eiddo gan ddefnyddio morgais preswyl gyda 'chydsyniad-i-osod'.

Oni bai eich bod wedi methu taliad yn ystod y flwyddyn ddiwethaf, fel arfer gallwch wneud cais i newid os ydych wedi derbyn llythyr carcharor morgais.

Mae'r meini prawf ar gyfer newid yn amrywio rhwng benthycwyr, felly gofynnwch bob amser a yw eich sefyllfa yn gymwys.

Gall hyn gynnwys:

• Mae eich cartref yn werth o leiaf £60,000.
• Mae gennych forgais preswyl dros £50,000.
• Mae gennych o leiaf 5 mlynedd yn weddill ar eich morgais.
• Nid yw'r benthyciad i werth (LTV) yn fwy na 85% (dyma'r swm sy'n weddill ar eich morgais o'i gymharu â gwerth eich cartref).
• Nid ydych am wneud unrhyw newidiadau, fel ychwanegu neu ddileu benthyciwr

Os ydych chi'n garcharor morgais gyda morgais llog yn unig, gallwch wneud cais i newid o hyd.

Gallwch hefyd ofyn i newid rhan neu'r cyfan o'ch morgais i'w ad-dalu. Byddwch yn talu mwy bob mis, ond byddech yn dechrau clirio mwy na'r llog yn unig.

Os ydych dal eisiau llog yn unig, bydd y rhan fwyaf o fenthycwyr yn disgwyl i chi gael cynllun i glirio'r morgais sy'n weddill ar ddiwedd y tymor - ac efallai y gofynnir i chi brofi hyn cyn i chi gael eich derbyn.

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw, Ffyrdd o ad-dalu eich morgais llog yn unig.

Os ydych yn gymwys i wneud cais, gallwch naill ai:

1. Gofyn am newid i gytundeb gwell gyda'ch benthyciwr presennol.
2. Newid i fenthyciwr newydd a all gynnig asesiad fforddiadwyedd wedi'i addasu i chi.
3. Trosi'r cyfan neu ran o'ch morgais o log yn unig i ad-dalu.
4. Ystyried cynllun pensiwn llog yn unig neu ryddhad ecwiti os ydych dros 55 oed. Darllenwch ein canllaw ar ryddhau ecwiti.

Os nad yw'ch darparwr presennol bellach yn cynnig cynhyrchion morgais i gwsmeriaid newydd, mae gennych forgais 'llyfr caeedig'.

Os ydych yn y sefyllfa hon, gallech geisio newid i fenthyciwr yn yr un grŵp ariannol â'ch darparwr presennol.

Gallwch gael cyngor gan frocer neu linell gymorth ddyled i ddarganfod pa fenthycwyr sy'n cynnig gwahanol opsiynau newid.

Beth bynnag fo'ch amgylchiadau, mae help ar gael i chi.

I siarad ag ymgynghorydd morgais am ddim, ewch i StepChangeYn agor mewn ffenestr newydd ar-lein neu ffoniwch 0808 1686 719

Gallant:

• ddeall eich sefyllfa
• ymchwilio i'r farchnad forgeisi drosoch
• rhoi cyngor ar ddyledion, ac
• eich arwain drwy'r broses gyfan.

Maent hefyd yn cael eu rheoleiddio i roi cyngor ar ddyledion fel y gallant helpu i ddatrys unrhyw broblemau ariannol sydd gennych hefyd.

Gall siarad â brocer morgais rheoledig ei gwneud hi'n haws dod o hyd i fenthyciwr newydd a gwneud cais iddo. 

Dylech gael gwybod am unrhyw ffioedd cyn cofrestru, fel cyfradd unffurf, tâl fesul awr neu ganran o'r swm a fenthycwch.

Lawrlwythwch restr o ymgynghorwyr morgais rheoledigYn agor mewn ffenestr newydd yn eich ardal i drafod eich opsiynau.