Pan ddefnyddiwch eich gorddrafft, (a elwir yn aml yn “mynd i mewn i'ch gorddrafft”) rydych yn mynd i ddyled. Dylai gorddrafft fod ar gyfer benthyca tymor byr neu argyfyngau yn unig. Mae'n bwysig rheoli gorddrafft fel unrhyw ddyled arall a sicrhau nad yw'r costau'n mynd allan o reolaeth. Mae'r canllaw hwn yn edrych ar sut mae gorddrafftiau'n gweithio, sut i stopio mynd dros eich terfyn a sut i osgoi taliadau banc.
Beth sydd yn y canllaw hwn
Sut mae gorddrafft yn gweithio?
Mae gorddrafft yn caniatáu i chi fenthyg arian trwy'ch cyfrif cyfredol trwy dynnu mwy o arian nag sydd gennych yn y cyfrif – hynny yw, rydych yn mynd yn “orddrafft”. Fel rheol, codir tâl am hyn.
Gallwch ofyn i'ch banc am orddrafft – neu efallai byddant yn rhoi un i chi – ond peidiwch ag anghofio mai math o fenthyciad yw gorddrafft. Os oes angen i chi fenthyg arian, efallai y bydd ffyrdd rhatach o'i wneud. Mae'n bwysig bob amser dod o hyd i'r ffordd rataf i fenthyca.
Gallwch ddarganfod mwy yn ein canllaw Oes angen i chi fenthyg arian
Mathau o orddrafft
Gorddrafftiau awdurdodedig: fe'u trefnir ymlaen llaw, felly fe'u gelwir hefyd yn orddrafftiau ‘trefnedig'. Rydych yn cytuno terfyn â’ch banc a gallwch wario arian hyd at y terfyn hwnnw.
Gorddrafftiau diawdurdod: gelwir y rhain hefyd yn orddrafftiau ‘heb eu cynllunio’ neu ‘heb eu trefnu’ ac maent yn digwydd pan fyddwch yn gwario mwy nag sydd gennych yn eich cyfrif banc heb gytuno ymlaen llaw. Mae hyn yn cynnwys mynd dros derfyn gorddrafft awdurdodedig.
Gweler isod am fanylion llog a ffioedd a godir ar y ddau fath o orddrafft.
Taliadau gorddrafft
Help gyda chostau byw
Poeni am arian oherwydd rhenti cynyddol, biliau ynni uchel neu ddyled? Os felly, rydym yma i helpu.
Cymerwch y camau cyntaf i ddod o hyd i’ch ffordd ymlaen gyda’n canllawiau i’ch helpu gyda chostau byw.
Cyflwynwyd newidiadau mawr sy'n effeithio ar gost gorddrafftiau fis Ebrill 2020. Arferai banciau godi ffioedd uwch am orddrafftiau diawdurdod, ond o Ebrill 2020 ni allant.
Codir llog ar bob gorddrafft ar un gyfradd llog flynyddol (APR), gan ei gwneud yn haws cymharu taliadau rhwng cyfrifon.
Mae cyfraddau llog gan fanciau a chymdeithasau adeiladu ar eu gorddrafftiau yn amrywio o 19% i 40%.
Os ydych yn poeni, yn ansicr neu'n meddwl eich bod bellach yn waeth eich byd oherwydd y newidiadau hyn, yna:
- Cysylltwch â'ch banc. Er enghraifft, gallai banciau leihau neu hepgor llog, cynnig parhad o fenthyca gorddrafft ar y gyfradd llog gyfredol, neu gytuno ar raglen ad-dalu, a allai gynnwys benthyciad personol. Siaradwch â'ch banc neu gymdeithas adeiladu cyn gynted ag y gallwch.
- Os teimlwch yn fregus am unrhyw reswm, eglurwch eich amgylchiadau ac mae'n ofynnol i'ch darparwr ystyried hyn.
- Os yw'r newidiadau hyn yn golygu eich bod yn cael trafferth talu biliau neu syrthio i ddyled, neu os ydych eisoes mewn dyled, dylech ddod o hyd i help cyn gynted â phosibl.
Darganfyddwch fwy yn ein blog am Beth mae’r newidiadau i ffioedd gorddrafft yn golygu i chi
A oes angen gorddrafft arnoch?
A ydych yn defnyddio'ch gorddrafft gormo
Os byddwch yn cael eich hun yn mynd i mewn i’ch gorddrafft yn aml, efallai hoffech ddefnyddio ein Cynlluniwr cyllideb i gymryd rheolaeth o'ch arian.
Gall gorddrafftiau fod yn ddefnyddiol i rai pobl. Gallant eich helpu i osgoi ffioedd am daliadau bownsio neu ddychwelyd. Mae'r rhain yn digwydd pan geisiwch wneud taliad ond nid oes gan eich cyfrif ddigon o arian ynddo.
Ond dim ond ar gyfer argyfyngau neu fel opsiwn tymor byr y dylid defnyddio gorddrafftiau.
Canfu'r Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA) fod llawer o bobl yn tanamcangyfrif faint y maent yn defnyddio eu gorddrafftiau. Os ydych yn defnyddio'ch gorddrafft yn fwy nag rydych yn meddwl, gallai fod yn costio mwy i chi nag rydych yn sylweddoli.
Os ydych yn defnyddio'ch gorddrafft lawer, darllenwch ein hawgrymiadau isod ar sut i osgoi gwneud hyn. Efallai y byddant yn eich helpu i arbed arian. Os byddwch yn gyson yn eich gorddrafft ac nad oes gennych yr arian i'w dalu'n gyflym, gallai fod yn rhatach benthyca gan ddefnyddio benthyciad personol neu gerdyn credyd 0%.
Chwilio am gyfrif cyfredol gwell
Os na ddefnyddiwch y cyfrif cywir, gall gorddrafftiau fod yn un o'r ffyrdd drutaf o fenthyca yn y tymor hir. Gall gwefannau cymharu eich helpu i ddod o hyd i gyfrif cyfredol sydd wedi'i deilwra i'ch anghenion.
Am leoedd i fynd i'ch helpu chi i ddewis y cyfrif cywir i chi, edrychwch ar ein canllaw ar Cyfrifon cyfredol
A gaf newid banciau os wyf wedi gorddrafftio?
Cewch, gallwch newid gan ddefnyddio’r gwasanaeth newid cyfrifon cyfredol
Dylech wirio eich bod yn cael cynnig gwell cyn newid eich cyfrif trwy chwilio gan gymharu tablau cymharu i helpu dod o hyd i gyfrifon â gorddrafftiau. Sicrhewch eich bod yn gwirio'r rheolau taliadau a gorddrafft ar gyfer pob cyfrif.
Darllenwch ein canllaw Sut i agor, newid neu gau eich cyfrif banc
Awgrymiadau ar gyfer rheoli eich gorddrafft
Cadwch lygad ar falans eich cyfrif
Efallai ei fod yn ymddangos yn amlwg ond cadw golwg ar falans eich cyfrif yw un o'r ffyrdd gorau o osgoi costau gorddrafft.
Gallwch ei gwneud mor hawdd â phosibl trwy:
- lawrlwytho ap eich banc ar eich ffôn
- sefydlu rhybuddion testun pan fydd eich balans yn isel
- defnyddio bancio ffôn.
Cymharwch gyfrifon banc
Defnyddiwch ein teclyn cymharu ffioedd a chostau cyfrifon banc i weld yr holl ffioedd a thaliadau sy'n berthnasol i gyfrifon banc – mae'n dangos popeth o ffioedd gorddrafft i daliadau tynnu arian tramor.
Parhewch i ddarllen llythyrau eich banc
Mae'n hawdd mynd i'r arfer o beidio ag agor llythyrau gan y banc a chymryd mai dim ond gohebiaeth arferol ydynt.
Mae'n bwysig gwirio pob llythyr gan y gallai'r banc fod yn ysgrifennu i ddweud wrthych am newid i'ch terfyn gorddrafft neu gynnydd i'ch cyfradd llog gorddrafft.
Defnyddiwch gynilion os oes gennych rai
Os oes gennych gynilion yn ogystal â gorddrafft, bydd yn rhatach yn y tymor hir defnyddio'ch cynilion i'w ad-dalu. Os cewch gost annisgwyl wedyn, gallwch barhau i ddefnyddio'ch gorddrafft i dalu amdano. Ac os na wnewch hynny, gallwch ddechrau cronni'ch cynilion eto, felly rydych yn barod am y gost annisgwyl honno.
Dewch o hyd i ffyrdd o fyw ar gyllideb
Er mwyn gostwng eich gorddrafft cyn gynted â phosibl, bydd torri nôl mewn lleoedd eraill yn eich helpu i ryddhau arian. Yna gellir defnyddio'r arian rydych yn ei arbed i ad-dalu'ch gorddrafft.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Byw ar incwm gwasgedig
Newid banciau
Newid i gyfrif banc â thaliadau gorddrafft is. Os byddwch yn aml yn dipio i'ch siop gorddrafft o gwmpas am un gyda'r taliadau isaf. Efallai y byddwch hyd yn oed yn gallu newid i gyfrif gyda bonws newid, a fydd yn eich helpu i glirio'ch gorddrafft.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Sut i newid cyfrifon banc
Mwy o awgrymiadau ar dorri costau gorddrafft
Os credwch y codwyd ffioedd arnoch yn annheg
Os codwyd ffioedd arnoch sydd yn eich barn chi yn annheg, neu os ydych wir yn ei chael yn anodd eu talu, efallai y gallwch eu cael yn ôl.
Peidiwch â mynd i gwmni rheoli hawliadau serch hynny – mae yr un mor hawdd ac yr un mor effeithiol ei wneud eich hun, ac nid oes rhaid i chi dalu rhywun arall.
Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Sut mae adfer ffioedd banc annheg
Byddwch yn wyliadwrus – gallai’ch gorddrafft banc gael ei gymryd i ffwrdd
Un rheswm nad yw gorddrafft yn ddiogel ar gyfer benthyca tymor hir yw nad yw wedi'i warantu. Gallai'r banc fynd ag ef i ffwrdd ar unrhyw adeg os ydynt yn credu eich bod yn ei or-ddefnyddio ac rydych mewn problemau ariannol.
Ond os yw'ch banc yn canslo'ch gorddrafft heb unrhyw rybudd, efallai y bydd gennych sail i gwyno.
Os ydych yn cwyno i'ch banc ac nad ydych yn fodlon â'r canlyniad, gallwch fynd â'ch cwyn at Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol.
