Mae achosion o dwyll pensiwn yn cynyddu yn y Deyrnas Unedig. Mae’r rhyngrwyd a datblygiadau mewn cyfathrebu digidol yn golygu bod y mathau hyn o sgamiau yn dod yn fwy cyffredin ac anodd i’w hadnabod. Darganfyddwch sut i adnabod, osgoi ac adrodd am sgamiau pensiwn.
Beth yw twyll pensiwn?
Mae’r rhifau’n cynyddu
Mae dioddefwyr sgam pensiwn yn cael £75,000 wedi’u dwyn wrthynt ar gyfartaledd, yn ôl yr FCA a’r Rheoleiddiwr Pensiynau.
Byddwch yn ymwybodol
Mae gan rai twyllwyr wefannau credadwy iawn a phresenoldeb arall ar-lein, sy’n gwneud iddynt ymddangos fel cwmni dilys. Gwiriwch â’r FCA i wneud yn siwr eu bod wedi cofrestruYn agor mewn ffenestr newydd
Mae amryw o wahanol fathau o dwyll pensiwn ond gall pob un arwain atoch yn colli cynilion oes wedi’u dwyn mewn amrantiad.
Ers Ebrill 2015 mae gennych fwy o ddewis nag o’r blaen ynglŷn â sut i gael yr arian sydd yn eich cronfa bensiwn.
Mae twyllwyr yn gwybod hynny a byddant yn ceisio’ch denu gydag addewidion o arian parod ymlaen llaw a bargeinion ‘unwaith ac am byth’ gyda sicrwydd o elw mawr.
Cofiwch y gall sgamiau pensiwn fod ar sawl ffurf, ac fel rheol ymddengys eu bod yn gyfle buddsoddi cyfreithlon. Ond mae sgamwyr pensiwn yn glyfar ac yn gwybod yr holl driciau i’ch cael i drosglwyddo’ch cynilion.
Efallai y byddant yn ceisio’ch perswadio i droi’ch cronfa bensiwn yn arian parod – un ai’r cwbl neu ran ohoni – a rhoi’r arian hwnnw iddynt i’w fuddsoddi.
Byddwch yn wyliadwrus yn enwedig:
- os bydd rhywun yn cysylltu â chi ar hap, neu
- o hysbysebion yn cynnig adolygiadau pensiwn am ddim neu gyfarfod ymgynghori heb rwymedigaeth.
Sut i adnabod twyll pensiwn
Help gyda sgamiau
If you want help with your immediate needs and help to see if you may be able to get your money back, call our financial crimes and scams unit on 0800 015 4402.
Mae rhai arwyddion amlwg a allai awgrymu twyll :
- Cynigion heb i chi ofyn amdanynt dros y ffôn, neges destun, e-bost neu’n bersonol. Ers mis Ionawr 2019, bu gwaharddiad ar alw diwahoddiad am bensiynau. Mae hyn yn golygu na ddylai unrhyw gwmni gysylltu â chi ynglŷn â’ch pensiwn, oni bai eich bod wedi gofyn iddynt gysylltu â chi.
- Pan nad yw’r cwmni’n caniatáu i chi ei ffonio’n ôl.
- Pan gewch eich gorfodi i wneud penderfyniad cyflym, eich rhoi dan bwysau i wneud hynny, neu’n cael eich annog i drosglwyddo’ch pensiwn yn gyflym ac anfon dogfennau trwy negesydd neu gael cynrychiolydd personol yn eich rhuthro. Peidiwch byth â chael eich rhuthro i benderfyniad.
- Lle mai dim ond rhifau ffôn symudol neu gyfeiriad blwch PO yw’r manylion cyswllt sy’n cael eu rhoi i chi, neu sydd ar eu gwefan .
- Pan fyddant yn honni y gallant eich helpu chi neu berthynas i ddatgloi pensiwn cyn 55 oed, a elwir weithiau yn ‘rhyddhad pensiwn’ neu ‘fenthyciadau pensiwn’. Dim ond mewn achosion prin iawn, fel iechyd gwael iawn, y mae hyn yn bosibl. Darllenwch fwy yn ein canllaw Ymddeoliad cynnar oherwydd salwch neu anabledd
- Pan fyddant yn honni eu bod yn gwybod am fylchau treth neu’n addo arbedion treth ychwanegol.
- Pan fyddant yn cynnig cyfraddau enillion uchel ar eich buddsoddiad, ond yn honni ei fod yn risg isel. Gall buddsoddiadau gynyddu yn ogystal a gostwng, felly os yw’n swnio’n rhy dda i fod yn wir mae’n debyg ei fod.
- Cynigion neu grybwylliadau am ‘fuddsoddiadau unwaith ac am byth’, ‘cynigion â therfyn amser’, ‘cymhellion arian parod ymlaen llaw’, ‘adolygiadau pensiwn am ddim’, ‘bylchau cyfreithiol’ neu ‘fentrau llywodraeth’.
- Pan fyddant yn honni eu bod yn dod o sefydliadau cyfreithlon – ni fydd sefydliadau cyfreithlon byth yn cysylltu â chi heb eich caniatâd yn gyntaf.
- Efallai na fydd fawr o enwau cyswllt, cyfeiriadau neu rifau ffôn, os o gwbl, ond gallai fod llawer o bobl neu gwmnïau hefyd yn gysylltiedig. Po fwyaf o bobl sy’n cymryd rhan, y mwyaf tebygol nad yw’n gyfreithlon.
A yw’n sgam?
I’ch helpu i wirio a yw cyfle buddsoddi neu bensiwn yn sgam, defnyddiwch y teclyn ar wefan ScamSmart y FCA
Gall cymryd arian o’ch pensiwn yn gynnar arwain at daliadau treth sy’n fwy na hanner gwerth yr arian a dynnwch allan.
Mae hyn yn ychwanegol at daliadau o 20% i 30% fel arfer am ymuno ag un o’r trefniadau hynny. Rhoddir gweddill eich cynilion pensiwn mewn buddsoddiadau risg uchel hefyd.
Gallai buddsoddi eich pensiwn cyfan mewn un buddsoddiad sengl fod yn risg uchel iawn, wrth i fuddsoddiadau ostwng yn ogystal â chynyddu.
Mewn gwirionedd, yn y senario gwaethaf, gallech golli’ch arian i gyd.
Os nad ydych yn gyffyrddus â lefel y risg sy’n cael ei hawgrymu, mae’n bwysig meddwl yn ofalus a yw’n iawn i chi.
Darganfyddwch fwy gan The Pensions Regulator yn eu llyfryn am adnabod ac osgoi sgamiau pensiwn (Opens in a new window)Yn agor mewn ffenestr newydd
Honni i fod o sefydliad a gefnogir gan y llywodraeth
Awgrym da
Byddwch yn ymwybodol o wefannau sy’n ymddangos i fod yn swyddogol yn eich annog i roi eich manylion. Mae hyn yn dric a ddefnyddir gan dwyllwyr i osgoi’r gwaharddiad ar alwadau pensiwn digymell. Os nad ydych yn siŵr, gwiriwch gofrestr y FCA neu ein Cyfeiriadur Cynghorwyr Ymddeoliad
Gall rhai sgamwyr awgrymu eu bod yn rhan o wasanaeth Pension Wise y llywodraeth drwy roi’r enw ‘wise’, ‘guidance’ neu ‘pension’ yn eu henw.
Mae Pension Wise yn cynnig gwybodaeth a chyfarwyddyd diduedd am ddim ar eich dewisiadau pensiwn. Ni fydd Pension Wise fyth yn cysylltu â chi ar hap i gynnig adolygiad o’ch pensiwn a mae ond yn ymddangos ar ein tudalen Pension Wise.
Os cewch alwad honedig gennym ni, y llywodraeth, neu sefydliad arall a gefnogir gan y llywodraeth, rhowch y ffôn i lawr.
Unwaith y byddwch wedi trosglwyddo’ch pensiwn, neu roi cynilion eich pensiwn i dwyllwr, mae’n rhy hwyr. Mae llawer o ddioddefwyr wedi colli’r cyfan o’u cynilion pensiwn.
Sut i ddiogelu eich hun rhag twyllau buddsoddi
I osgoi cael eich dal gan dwyll pensiwn, gwnewch yn siŵr eich bod yn dilyn y rheolau hyn:
- Gwrthodwch unrhyw alwadau, e-byst, negeseuon testun neu ymwelwyr digymell wrth eich drws. Nid yw cwmnïau cyfreithlon yn galw’n oer nac yn cysylltu â chi yn ddirybudd.
- Cyn trosglwyddo unrhyw bensiwn, gwnewch yn siŵr bod yr unigolyn neu’r cwmni rydych yn delio â hwy yn cael ei reoleiddio gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA) a’i fod wedi’i awdurdodi i ddarparu cyngor pensiwn. Gwiriwch gofrestr y FCA o gwmnïau rheoledig, neu restr rhybuddio’r FCA
- Gwiriwch statws HMRC y cwmni. Gofynnwch i’r cynllun rydych yn trosglwyddo ohono i wirio statws cofrestru HMRC y cynllun newydd, i sicrhau ei fod yn real ac wedi’i awdurdodi. Fodd bynnag, efallai y cewch eich annog i fuddsoddi mewn buddsoddiadau risg uchel heb eu rheoleiddio o fewn cynllun awdurdodedig, felly mae angen i chi fod yn ofalus iawn.
- A yw enw da’r cynghorydd neu’r cwmni yn dda? A fu cwynion am yr ymgynghorydd, y cwmni neu’r buddsoddiad? Chwiliwch yn drylwyr ar y we. Gwiriwch hefyd ar fforymau a chyfryngau cymdeithasol am grybwylliadau a phrofiadau personol.
- Ble maent wedi’u lleoli a pha mor hawdd yw cysylltu â nhw? A yw eu cyfeiriad yn Flwch Post neu’n swyddfa â gwasanaeth? A oes modd cysylltu â hwy yn eu swyddfa gofrestredig? A yw’n llinell dir bwrpasol neu dim ond rhif ffôn symudol? Os yw’n ymddangos bod unrhyw beth wedi’i guddio, byddwch yn ofalus iawn.
- Gwrandewch ar ddiwydrwydd dyladwy darparwr pensiwn. Efallai y bydd sgamwyr yn rhybuddio y bydd eich darparwr pensiwn cyfredol neu gyn-gyflogwr yn ceisio eich atal rhag trosglwyddo allan, gan awgrymu eu bod eisiau cadw’ch arian yn unig. Nid yw hyn yn wir, bydd rhaid i’ch darparwr wneud rhai gwiriadau diwydrwydd dyladwy trylwyr ar y cynllun rydych yn bwriadu trosglwyddo iddo. Os ydynt yn amau sgam, mae rhaid iddynt geisio amddiffyn eich cronfeydd.
- Gwiriwch unrhyw gynnig yn erbyn y wybodaeth ar wefan Scam Smart y FCA
- Os ydych yn meddwl am gyfle, mynnwch gyngor ariannol annibynnol gan gwmni a reoleiddir gan y FCA. Gwiriwch gofrestr y FCA o gwmnïau rheoledig.
- Chwiliwch o gwmpas a chael barn ychydig o gynghorwyr ariannol. Gallwch ddod o hyd i gynghorwyr ariannol rheoledig yn ein Cyfeirlyfr Cynghorwyr Ymddeoliad.
Sgamiau seiberdroseddu
Mae seiberdroseddu yn weithgaredd troseddol sy’n cael ei gynnal yn ddigidol, fel arfer gan ddefnyddio cyfrifiadur a/neu’r we.
Os ydych yn poeni am seiberdroseddu a hoffech ddysgu sut i amddiffyn eich hun ac eraill, ewch i’r National Cyber Security CentreYn agor mewn ffenestr newydd
Beth i’w wneud os ydych yn credu eich bod yn cael eich targedu
- Cysylltwch â’ch darparwr pensiwn ar unwaith. Efallai y byddant yn medru atal trosglwyddiad sydd heb ei gwblhau.
- Adroddwch hynny ar wefan ScamSmart y FCAYn agor mewn ffenestr newydd ac i Action Fraud ar 0300 123 2040. Neu adroddwch hynny ar wefan Action FraudYn agor mewn ffenestr newydd Bydd Action Fraud yn casglu’r wybodaeth ac yn rhoi rhif cyfeirnod heddlu i chi. Gallwch weld y statws a diweddaru manylion eich achos trwy eu system adrodd troseddau ar-lein. Yn yr Alban, rhowch wybod am sgam i Heddlu’r Alban ar 101 neu Advice Direct Scotland ar 0808 800 9060.
- Gallwch adrodd cynghorydd ariannol rheoledig neu gynghorydd anawdurdodedig i’r FCA trwy gysylltu â’u Llinell Gymorth Defnyddwyr ar 0800 111 6768 neu ei adrodd ar-lein ar wefan y FCAYn agor mewn ffenestr newydd
Beth i’w wneud os cawsoch eich twyllo a chafodd arian ei drosglwyddo beth amser yn ôl
Byddwch yn wyliadwrus
Byddwch yn wyliadwrus o gael eich targedu yn y dyfodol, yn enwedig os oedd gennych arian wedi’i ddwyn drwy sgam. Efallai y bydd cwmnïau twyllodrus yn manteisio ar hyn ac yn cynnig eich helpu i gael rhywfaint o’ch arian neu’ch arian i gyd yn ôl.
- Adroddwch hynny i Action Fraud trwy ffonio 0300 123 2040 neu ar wefan Action FraudYn agor mewn ffenestr newydd Byddant yn casglu’r wybodaeth a rhoi rhif cyfeirnod heddlu i chi. Gallwch weld y statws a diweddaru manylion eich achos trwy ei system adrodd troseddau ar-lein.
- Os cawsoch eich cynghori gan gynghorydd neu gwmni a reoleiddir, gallwch wneud cwyn ffurfiol gan ddilyn y broses a esbonnir yn ein canllaw Datrys problem ariannol neu wneud cwyn.
- Ffoniwch ni ar 0800 015 4402 i siarad ag arbenigwr pensiynau am sut y gallech chi:
- ailadeiladu eich cronfeydd pensiwn
- adolygu eich Pensiwn y Wladwriaeth
- cael rhagolwg i weld os gellir ei wella
- olrhain unrhyw hen bensiynau eich bod efallai wedi colli cyswllt â nhw.
