Ydych chi’n ystyried buddsoddi? Mae rhai penderfyniadau mawr i’w gwneud - ond, fel defnyddiwr, mae gennych eich hawliau. Mae’n rhaid i gwmni sy’n gwerthu ISAs, cronfeydd buddsoddi, polisïau bywyd a phensiwn a chynhyrchion buddsoddi a chynilo eraill roi ffeithiau allweddol neu ddogfen gwybodaeth i fuddsoddwyr i chi a chyfle i chi newid eich meddwl.
Beth sydd yn y canllaw hwn:
Gwybodaeth am eich cynnyrch
Pan fydd cwmni yn gwerthu neu’n argymell cynnyrch buddsoddi, fel:
- cronfa
- pensiwn
- polisi yswiriant bywyd; neu
- cynhyrchion cynilo penodol fel ISAs Arian Parod
Mae'n rhaid iddynt roi gwybodaeth i chi mewn modd sy’n glir a'n hawdd ei ddeall.
Oeddech chi’n gwybod?
Mae’n ofynnol i gwmnïoedd fod yn deg, yn glir a pheidio â bod yn gamarweiniol wrth ddarparu gwybodaeth am eich cynnyrch.
Mae nhw’n gwneud hyn drwy ddogfen Ffeithiau Allweddol – a elwir yn aml yn ddogfen Nodweddion Allweddol neu’n ddogfen Gwybodaeth Allweddol i Fuddsoddwyr (KIID) neu ddogfen Gwybodaeth Allweddol (KID).
Mae'n rhoi trosolwg o’r cynnyrch a dylai fod yn hawdd ei ddeall.
Sicrhewch fod gennych y wybodaeth hon bob amser a’ch bod wedi bwrw golwg drosti cyn i chi benderfynu buddsoddi.
Ydych angen cymorth yn gwneud dewisiadau buddsoddi craff?
Ydach chi'n ansicr am p'un ai fuddsoddi eich arian ai peidio, neu ddim yn gwybod ble i gychwyn?
Am gymorth i wneud dewisiadau buddsoddi craff, deall risg, arallgyfeirio a ble i ddarganfod buddsoddiadau wedi eu rheoleiddio, darganfyddwch mwy ar wefan InvestSmart yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol
Beth sydd mewn dogfen ffeithiau allweddol?
Nid telerau ac amodau llawn y buddsoddiad yw dogfen Ffeithiau Allweddol.
Yn hytrach, mae’r ddogfen wedi’i lunio i roi’r brif wybodaeth sydd ei hangen arnoch i wneud penderfyniad hyddysg, er gall fod angen i chi gyfeirio hefyd at y telerau ac amodau llawn.
Pan fyddwch chi'n prynu cronfa fuddsoddi, byddwch chi'n cael cynnig naill ai Dogfen Gwybodaeth Allweddol i Fuddsoddwyr (KIID) neu Ddogfen Wybodaeth Allweddol (KID), sy'n dweud wrthych chi beth sydd angen i chi ei wybod am y gronfa a sut mae'n gweithio
Ar gyfer cynnyrch buddsoddi bydd y ddogfen yn cwmpasu pethau fel:
- sut mae’r cynnyrch yn gweithio
- beth rydych yn ymrwymo iddo
- y risgiau a’r manteision posibl
Gall dogfen ar wahân a elwir yn nodweddion allweddol enghreifftiol gael ei darparu hefyd a fydd yn dangos:
- sut allai’r cynnyrch berfformio (gan gymryd rhai ystyriaethau’n ganiataol) er yn annhebygol o ddangos sut allai’r cynnyrch hefyd golli’i werth.
- gwybodaeth ar rai o’r ffioedd y byddwch yn eu talu, yn cynnwys cost unrhyw gomisiynau a sut allai’r rhain effeithio ar yr arian a gewch yn ôl. Nodwch y gallai rhai ffioedd fel costau trafodion gael eu hepgor felly ni fydd hyn yn rhoi rhestr gyflawn o’r ffioedd a godir.
Mae angen i’r cwmni ddweud wrthych am y canlynol hefyd:
- y broses os hoffech wneud cwyn
- eich hawl i ganslo’r cynnyrch, ac a oes unrhyw ffioedd ar gyfer gwneud hynny
- iawndal a allai fod ar gael o’r Cynllun Iawndal Gwasanaethau Ariannol os na all y cwmni gyflawni ei rwymedigaethau o ran y cynnyrch (os yw’n berthnasol).
Defnyddio gwybodaeth allweddol
Dylech ddefnyddio dogfennau Gwybodaeth Allweddol i’ch helpu i gymharu gwahanol gynhyrchion.
Er mwyn sicrhau eich bod yn gwybod beth rydych yn ymrwymo iddo pan fyddwch yn penderfynu buddsoddi, dylech bob amser:
- cadarnhau’r ffioedd cysylltiedig;
- cadw copi o’r dogfennau gwybodaeth allweddol
- sicrhau eich bod yn gwybod a ydych yn delio â chwmni sydd wedi’i awdurdodi gan yr Awdurdod Ymddygiad Ariannol, ac a oes gennych yr hawl i gyflwyno unrhyw gŵyn i Wasanaeth yr Ombwdsmon Ariannol
Cyfle i ailystyried
Ni waeth pa mor ofalus y byddwch yn gwneud eich gwaith ymchwil, mae bob amser yn bosibl gwneud camgymeriad a dewis buddsoddiad nad ydych yn gwbl fodlon ag ef - yn enwedig os bydd cyffro buddsoddi yn mynd yn drech na chi.
Unwaith y byddwch wedi cael cyfle i feddwl, efallai y byddwch yn gweld pethau’n wahanol, felly mae’n rhaid i gwmnïau ariannol roi cyfle i chi ailystyried.
Beth yw cyfnod ailystyried?
Rhaid i gyfnodau i ail-feddwl bara am 14 neu 30 diwrnod calendr o leiaf, gan ddibynnu ar y cynnyrch. Efallai y bydd cwmnïau yn cynnig cyfnodau i ail-feddwl hirach, er rhaid iddynt ddatgan unrhyw amodau ychwanegol perthnasol.
Fel arfer, ni fydd rhaid i chi dalu cosb am ganslo, ond efallai y bydd raid i chi wneud hynny gyda rhai cynnyrch, fel polisïau neu gronfeydd yswiriant bywyd, a dylid egluro hynny wrth iddynt egluro’ch hawl i ganslo.
Mae’n bosibl y bydd yn rhaid i chi dalu hefyd am unrhyw gostau y bydd y cwmni wedi mynd iddynt.
Er enghraifft, os gwnaeth eich buddsoddiad golli arian yn ystod yr ychydig ddiwrnodau cyn i chi ganslo, efallai na chewch y swm llawn y gwnaethoch ei fuddsoddi yn ôl.
Gwiriwch bob amser
Y ddogfen Ffeithiau Allweddol - dylai ddweud wrthych beth yw'r rheolau.
Sut i ddefnyddio eich cyfnod ailfeddwl?
Byddwch yn ymwybodol
Efallai na fyddwch yn cael swm llawn eich buddsoddiad yn ôl - gwiriwch delerau ac amodau eich cynnyrch.
Dylech ddefnyddio eich cyfnod ailfeddwl fel cyfle ychwanegol i sicrhau eich bod yn gyfforddus â’ch dewis.
Os ydych yn ailfeddwl, peidiwch ag oedi.
Mae’n bosibl mai dim ond pythefnos o gyfnod ailfeddwl a roddir a gall y cyfnod hwn hedfan.
Cysylltwch â’r darparwr ar unwaith. Bydd y ddogfen Ffeithiau Allweddol yn nodi sut i arddel eich hawl i ganslo (fel arfer bydd yn rhaid i chi ganslo’n ysgrifenedig). Mae’n bwysig cadw cofnod o ba bryd yr anfonwch eich hysbysiad gan ei fod yn ddilys cyn belled y caiff ei anfon cyn i’r cyfnod canslo ddod i ben.
Peidiwch â bod ofn canslo. Dyma eich hawl fel defnyddiwr
Help gyda chostau byw
Poeni am arian oherwydd rhenti cynyddol, biliau ynni uchel neu ddyled? Os felly, rydym yma i helpu.
Cymerwch y camau cyntaf i ddod o hyd i’ch ffordd ymlaen gyda’n canllawiau i’ch helpu gyda chostau byw.
