Hawliau defnyddwyr – yr hyn sydd angen i chi wybod

Mae’n rhaid i unrhyw gynnyrch neu wasanaeth, ffisegol neu ddigidol, a brynwyd ar-lein neu mewn siop fodloni’r safonau a ganlyn:

1. Ansawdd boddhaol – ni ddylai eich nwyddau fod yn ddiffygiol neu wedi’u difrodi, neu o leiaf o ansawdd boddhaol. Er enghraifft, nid yw nwyddau ail law yn cael eu cadw i’r un safonau â rhai newydd sbon.
2. Addas i’r diben – dylech fod yn gallu’i ddefnyddio at y diben y cafodd y nwyddau eu cyflenwi.
3. Fel y disgrifiwyd - rhaid i’ch nwyddau neu wasanaeth gyd-fynd â’r disgrifiad, model neu sampl a ddangoswyd wrth eu prynu.

Mae’ch hawliau i ad-daliad, atgyweiriad neu un newydd yn newid wrth i amser fynd rhagddo.

Ar ôl 30 diwrnod, nid oes hawl gyfreithiol gennych i ad-daliad llawn. Serch hynny, gallwch ofyn i’r manwerthwr newid neu atgyweirio’r nwyddau, nad ydynt yn bodloni’r tri maen prawf.

Ar gyfer lawrlwythiadau digidol, ble nad yw’n bosibl atgyweirio’r lawrlwythiad gwreiddiol, dylech gael cyfle i’w lawrlwytho eto.

Os bydd diffyg yn datblygu ar ôl chwe mis, eich cyfrifoldeb chi yw profi ei fod yn ddiffygiol adeg ei brynu neu ei ddosbarthu. Mae hyn yn golygu mai mater i'r manwerthwr yw profi nad oedd yno pan wnaethoch chi ei brynu.

Os yw atgyweiriad neu amnewidiad wedi methu, mae gennych hawl i wrthod y nwyddau am ad-daliad llawn neu ostyngiad mewn prisiau.

Os bydd diffyg yn datblygu ar ôl chwe mis, eich cyfrifoldeb chi yw profi ei fod yn ddiffygiol adeg ei brynu neu ei ddosbarthu.

Os byddwch chi’n prynu rhywbeth, heb ei weld yn bersonol yn gyntaf - er enghraifft, os byddwch chi’n prynu ar-lein - mae gennych sicrwydd o dan y Rheoliadau Cytundebau Defnyddwyr, ynghyd â’r Ddeddf Hawliau Defnyddwyr.

Mae gennych yr hawl i ganslo eich pryniant am ad-daliad llawn o’r eiliad y byddwch chi’n gosod archeb, hyd at 14 diwrnod ar ôl ei gyrraedd.

Mae dosbarthu pryniannau yn derbyn sicrwydd o dan y Ddeddf Hawliau Defnyddwyr. Mae hyn yn golygu mai’r manwerthwr sy’n gyfrifol am ddosbarthu’r cynnyrch yn ddiogel i chi ac nid y negesydd y mae’n ei gyflogi.

Rhaid i’r manwerthwr ddosbarthu’r hyn yr ydych chi wedi’i archebu o fewn 30 diwrnod, oni bai eich bod wedi cytuno ar amserlen arall.

Os ydych chi wedi cytuno ar ddosbarthiad erbyn dyddiad penodol, er enghraifft, dosbarthu anrhegion erbyn y Nadolig, a bod y manwerthwr yn methu bodloni hyn, yna mae gennych hawl i ganslo am ad-daliad llawn.

Pan fyddwch chi’n dychwelyd eitemau oherwydd nad ydynt yn bodloni tri maen prawf y Ddeddf Hawliau Defnyddwyr, rhaid i’r manwerthwr ad-dalu costau dosbarthu safonol. Os byddwch chi’n talu am ychwanegion wrth ddychwelyd, er enghraifft dosbarthu diwrnod canlynol - bydd yn rhaid i chi dalu am y gost ychwanegol.

Mae’ch hawliau wrth brynu’n ail-law yn dibynnu gan bwy y prynoch chi’r eitem.

Os prynwyd yr eitem gan fanwerthwr neu fasnachwr, nid unigolyn preifat, mae gennych sicrwydd o dan y Rheoliadau Cytundebau Defnyddwyr a’r Ddeddf Hawliau Defnyddwyr. Mae hyn yn golygu bod gennych yr hawl safonol i ganslo neu wrthod o dan y tri maen prawf.

Mae prynu gan werthwr preifat yn gwneud pethau ychydig yn fwy cymhleth. Cyhyd â bod y cynnyrch wedi’i ddisgrifio’n gywir, nid oes hawl gennych i ad-daliad, atgyweiriad nac un newydd yn ei le.

Daw pryniannau cynnwys digidol, megis meddalwedd neu lawrlwythiadau cerddoriaeth, o dan y Ddeddf Hawliau Defnyddwyr. Golyga hyn fod yn rhaid iddynt fodloni’r tri maen prawf. Os nad ydynt, mae hawl gennych i ad-daliad, atgyweiriad neu un newydd yn ei le.

Efallai bydd rhaid i’r manwerthwr hefyd roi iawndal i chi os yw’r cynnyrch digidol yr ydych chi wedi’i brynu wedi difrodi unrhyw ddyfais ble y cafodd ei ddefnyddio hefyd neu gynnwys digidol arall – gan gymryd yn ganiataol eich bod chi wedi defnyddio pob gofal a sylw rhesymol.

Mae nwyddau darfodus yn achos cymhleth oherwydd efallai na fyddant yn cyrraedd y cyfyngiad 14 diwrnod ar ôl prynu o dan y Rheoliadau Cytundebau Defnyddwyr, heb sôn am y cyfyngiad 30 diwrnod y Ddeddf Hawliau Defnyddwyr.

O dan yr amgylchiadau hyn, bydd y cyfnod yn cael ei bennu gan ba mor hir y mae’n rhesymol disgwyl i’r nwyddau bara. Er enghraifft, ar eitemau bwyd byddech yn disgwyl yn rhesymol i’r eitem bara hyd at ei ddyddiad defnydd.

O dorri gwallt a sychlanhau i waith adeiladu a chyfrifyddu, mae ystod eang o wasanaethau yn rhan o’r Ddeddf Hawliau Defnyddwyr. Serch hynny, mae meini prawf ychydig yn wahanol yn gymwys:

• Rhaid cynnal gwasanaethau yn ofalus a gyda sgil.
• Mae’r holl wybodaeth, yn ysgrifenedig ac ar lafar, yn rhwym pan fydd y defnyddiwr yn dibynnu arno.
• Os na chytunir ar bris o flaen llaw, rhaid darparu’r gwasanaeth ar gost resymol.
• Oni bai y cytunir ar amserlen ymlaen llaw, mae’n rhaid cynnal y gwasanaeth o fewn amser rhesymol.

Os yw’r gwasanaeth yn methu bodloni’r safonau hyn, dylai’r darparwr gwasanaeth naill ai ail-wneud rhai elfennau o’r gwasanaeth, neu gynnal y gwasanaeth cyfan eto heb unrhyw gost. Mae’n bosibl y bydd gennych hawl i ostyngiad mewn pris.

Ceir ail-law yw'r cynnyrch mwyaf sy’n cael eu cwyno amdanynt o ran hawliau defnyddwyr yn gyson.

Os wnaethoch chi brynu gan fasnachwr, mae gennych sicrwydd o dan y Ddeddf Hawliau Defnyddwyr a’r graddfeydd amser safonol.

Os ydych chi’n prynu gan werthwr preifat, mae gennych lai o hawliau, felly cyhyd â bod y car wedi’i ddisgrifio’n gywir, ni fyddwch yn gallu hawlio ad-daliad.

Mae defnyddio brocer car yn dod yn ffordd gynyddol boblogaidd o brynu car. Rydych chi’n rhoi manyleb y car yr ydych chi ei eisiau i frocer car, a fydd wedyn yn delio â’r holl fasnachwyr a delwriaethau i ganfod y fargen orau.

O dan yr amodau hyn, a chyhyd â’ch bod hi’n bodloni’r gofynion a amlinellir, fe allech chi dderbyn sicrwydd o dan elfen gwerthwr o bell y Rheoliadau Cytundebau Defnyddwyr.

Ynghyd â’ch hawliau o dan y Ddeddf Hawliau Defnyddwyr a’r Rheoliadau Cytundebau Defnyddwyr, gall prynu gyda’ch cerdyn credyd roi diogelwch ychwanegol i chi gyda phryniannau rhwng £100 a £30,000 o dan y Ddeddf Credyd Defnyddwyr.

Gallai trafodion o unrhyw werth ar gardiau debyd neu rhag-daledig fod yn rhan o gynllun gwirfoddol o’r enw ‘chargeback’.