Cynilo ar gyfer eich plant

• Gallwch drefnu cyfrif â banc neu gymdeithas adeiladu ar ran plentyn. Yn aml gallant ddechrau rheoli ei gyfrif ei hun unwaith y bydd yn cyrraedd saith oed.
• Gallwch agor cyfrif â chyn lleied â £1 ar gyfer unrhyw blentyn hyd at 18 oed.
• Mae’r cynilion hyn yn cynnig ffordd wych o ddysgu sut i reoli arian ac yn helpu plant i ddod i’r arfer â chynilo. A bydd rhai darparwyr yn cynnwys rhodd â’r cyfrif, fel cadw-mi-gei.
• Mewn rhai achosion, gall eich plentyn godi neu wario ei arian pryd bynnag y byddant yn dymuno gan ddefnyddio cerdyn debyd.
• Mae dau brif fath o gyfrif cynilo i blant: mynediad dim rybudd (a elwir hefyd yn fynediad rhwydd), a chynilo rheolaidd.
• Gyda chyfrif mynediad dim rybudd, gallwch chi neu’ch plentyn godi neu dalu arian i mewn ar unrhyw bryd. Fel arfer, cewch gyfradd llog is na mathau eraill o gyfrifon.
• Mae cyfrifon cynilo rheolaidd wedi eu cynllunio i annog plant i gynilo swm bob mis, yn aml wedi eu cynnal am gyfnod penodol o amser - er enghraifft 12 mis. Os byddwch yn tynnu arian allan o fewn y cyfnod hwnnw, gall y cyfrif leihau’r llog a derbyniwch. Fel arfer, ac o ganlyniad, mae’r cyfrifon hyn yn talu cyfradd llog uwch na chyfrifon mynediad dim rybudd a mynediad rhwydd.

Mae’r gwefannau hyn yn lle dda i ddechrau wrth chwilio am gyfrif cynilo:

• Which?Yn agor mewn ffenestr newydd
• Moneyfacts
• MoneySavingExpertYn agor mewn ffenestr newydd

Mae'n werth defnyddio mwy nag un gan y gallwch weld canlyniadau gwahanol. 

Mae hefyd yn bwysig gwneud tipyn o waith ymchwil i mewn i’r math o gynnyrch neu nodweddion a ddymunwch cyn prynu neu newid darparwr.

• Syniad da i blant ifanc iawn ble mae’r pethau allweddol sydd angen iddynt ddysgu yw nad tegan yw arian a bod angen i chi ei gadw mewn lle diogel.
• Mae’n helpu i ddeall gwerth gwahanol ddarnau a phapurau arian, ac nad yw darnau arian mwy o reidrwydd yn fwy gwerthfawr.
• Mae hefyd yn gyfle da i ddechrau rhoi arian poced rheolaidd i’ch plentyn, â chyfrifoldeb bychan yn atodedig fel cael rhywbeth arbennig ar y penwythnos. Bydd hyn yn ei helpu i ddysgu fod rhaid cynilo ar gyfer beth rydych ei eisiau, bod rhaid gwneud dewisiadau, a phan fydd wedi mynd bydd wedi mynd.
• Cofiwch nad yw swm yr arian poced yn bwysig, gall fod cyn lleied â 5c – oherwydd yr arfer sy’n wir bwysig. Peidiwch â cholli cyfle o ran yr agwedd cyfrifoldeb oherwydd fel arall mae perygl y bydd eich plentyn yn gwneud dim mwy na chasglu arian, yn hytrach na datblygu dealltwriaeth o sut mae arian yn gweithio.

• Os ydych am agor ISA i bobl iau i'ch plentyn a bod ganddynt Gronfa Ymddiriedolaeth Plant eisoes, gofynnwch i'r darparwr drosglwyddo'r arian o'r Gronfa Ymddiriedolaeth Plant i'r ISA i bobl iau.
• Gall ISAs arian parod i bobl iau fod yn opsiwn cynilo da oherwydd ni fydd eich plentyn yn talu unrhyw dreth ar y llog y mae'n ei ennill. Mae stociau a chyfranddaliadau ISA i bobl iau yn ‘effeithlon o ran treth’ oherwydd bod eu buddsoddiad yn rhydd o unrhyw atebolrwydd i Enillion Cyfalaf neu dreth incwm.
• Er bod rhaid i riant neu warcheidwad agor y cyfrif, mae’r arian yn eiddo i’r plentyn. Ond dim ond pan fydd yn 18 oed y gallant godi’r arian.
• Gall pob plentyn gael un ISA arian parod i bobl iau ac un ISA stociau a chyfranddaliadau i bobl iau yn ystod ei blentyndod, ond mae’n bosibl trosglwyddo pob un i ddarparwyr gwahanol.
• Mae ISAs Arian Parod i Bobl Iau yn gweithio yn yr un ffordd â chyfrif cynilo, ar wahân i’r ffaith na thelir treth ar y llog ac y caiff yr arian ei gloi nes i’r plentyn droi’n 18 oed.
• Mae ISAs Stociau a chyfranddaliadau i bobl iau yn caniatáu i chi brynu cyfranddaliadau, bondiau a buddsoddiadau cymwys eraill ar ran y plentyn. Gall gwerth y buddsoddiadau a’r incwm hyn ostwng yn ogystal â chynyddu.
• Y trothwy ISA i bobl iau ar gyfer y flwyddyn dreth 2024/25 yw £9,000.

• Mae gan lawer o gymdeithasau ‘Friendly Society’ fersiynau plant o'u cynlluniau cynilo wedi'u heithrio rhag treth. Sefydliadau buddion i'r ddwy ochr yw'r rhain, sy'n golygu eu bod yn eiddo i'w haelodau i weithio er budd yr aelodau hynny.
• Gallwch ddewis talu i mewn i’r cynllun am gyfnod o rhwng 10 a 25 mlynedd.
• Caiff arian ei fuddsoddi mewn cronfa fuddsoddi sy’n seiliedig ar gyfranddaliadau dros y tymor a ddewiswch. Yr uchafswm y gellir ei dalu i mewn yw £270 y flwyddyn, neu £300 y flwyddyn os byddwch yn talu £25 i mewn bob mis.
• Pan fydd y cynllun yn aeddfedu, mae rhaid i’r plentyn fod yn 16 oed o leiaf, ac mae rhaid i chi fod wedi talu i mewn i’r cynllun am o leiaf 10 mlynedd.
• Gall gwerth y mathau hyn o fuddsoddiad ostwng yn ogystal â chynyddu. Mae taliadau polisi ‘Friendly Society’ hefyd yn gymwys.
• Ar yr amod eich bod yn parhau i dalu i mewn i’r cynllun am isafswm o ddeg mlynedd,  ni fydd eich plentyn yn talu Treth Enillion Cyfalaf na Threth Incwm ar unrhyw enillion neu incwm.
• Mae’r terfyn di-dreth o £270 y flwyddyn yn ychwanegol i’ch lwfans ISA blynyddol.

Gall rhieni trosglwyddo cynilion o gyfrifon Cronfa Ymddiriedolaeth Plant i ISAs i bobl Iau. Pan fydd y Gronfa Ymddiriedolaeth Plant yn cyrraedd ‘aeddfedrwydd’ gellir ei throsglwyddo hefyd i ISA ‘oedolyn’.

Os ganed plentyn rhwng 2002 a 2011, mae’n bosib bod ganddo ef neu hi Gronfa Ymddiriedolaeth Plant. Gellir trosglwyddo'r rhain i ISA i bobl Iau.

Os na fydd y Gronfa Ymddiriedolaeth Plant yn cael ei drosglwyddo, gall y plentyn cael mynediad i’r arian serch hynny ar ôl cyrraedd 18 oed neu gallant ddewis ei drosglwyddo i ISA oedolyn.

• Yn wahanol i gynilion neu fuddsoddiadau eraill, ble byddwch yn ennill llog ar incwm difidend rheolaidd, â Bondiau Premiwm byddwch yn cael eich rhoi mewn cystadleuaeth fisol ble gallwch ennill rhwng £25 a £1 miliwn yn ddi-dreth.
• Ar gyfartaledd, mae un o bob tri o bobl yn ennill gwobr ariannol bob blwyddyn â buddsoddiad o £1,000.
• Gallwch eu prynu i chi eich hun neu ar ran eich plentyn, ŵyr neu wyres neu or-ŵyr neu or-wyres.
• Mae rhaid i chi fod yn 16 oed o leiaf i brynu Bondiau Premiwm.
• Bydd angen i chi fuddsoddi o leiaf £25.
• Gallwch barhau i brynu bondiau ar gyfer eich plentyn hyd nes y byddwch yn cyrraedd yr uchafswm lefel dal o £50,000.
• Gallwch roi’r cyfrifoldeb i’ch plentyn o gadw manylion eu buddsoddiad yn ddiogel a chymryd rhan mewn penderfyniadau am beth i’w wneud â’r arian os bydd yn ennill.
• Maent yn addas os ydych yn dymuno eu prynu fel rhodd i’ch plentyn neu’ch ŵyr neu wyres dan 16 oed os mai chi yw ei riant, gwarcheidwad cyfreithlon neu daid neu nain.
• Mae ganddynt gefnogaeth Trysorlys Ei Mawrhydi, er mwyn i’r holl arian a fuddsoddir gennych fod yn 100% ddiogel.

Efallai nad yw cynilo ar gyfer ymddeoliad eich plentyn yn y dyfodol y peth cyntaf y byddwch yn ei ystyried wrth feddwl am yr amrywiol opsiynau cynilo ar gyfer eich plentyn. Mae’n golygu na fyddant yn gallu cael mynediad at yr arian tan tua 57 oed.

• Gall unrhyw riant neu warchodwr cyfreithiol sefydlu pensiwn, a bydd yn trosglwyddo’n awtomatig i’ch plentyn pan fydd yn cyrraedd 18 oed. Gallant wedyn ddechrau cyfrannu iddo ei hun.
• Gallech gynilo hyd at £2,880 yn effeithiol o ran trethi bob blwyddyn, gyda’r llywodraeth yn ychwanegu hyd at £720 at unrhyw gyfraniad yn awtomatig (sydd yn rhyddhad dreth o 20% ar eich cyfraniad gros (cyfan)). Mae hyn yn golygu y bydd eich cyfraniad yn dod yn £3,600 yn awtomatig.
• Mae fel arfer dal yn bosibl cyfrannu dros £2,880 yn y flwyddyn honno, ond ni fyddwch yn derbyn unrhyw gyfraniad gan y llywodraeth.
• Mae unrhyw dwf ym mhensiwn eich plentyn fel ISA yn rhydd o dreth. Mae hyn yn golygu y gall ddechrau cynyddu yn gyflym. Ond fel unrhyw fuddsoddiad, gall fynd i lawr yn ogystal ag i fyny.
• Er enghraifft, gan dybio eich bod yn buddsoddi’r uchafswm dros ddim ond 3 blynedd o £8,640 (£10,800 yn cynnwys ychwanegiad y llywodraeth), yn tybio twf cyfartalog o 8% dros 50 mlynedd, gallai eich pensiwn plentyn fod yn werth £582,000 ymhen 50 mlynedd. Bydd 25% o hyn yn cael ei gymryd fel cyfandaliad di-dreth.

Mae'n bwysig cymryd gofal ychwanegol wrth gynilo ar gyfer plant ag anghenion cymhleth. 

Os yw'r plentyn yn debygol o fod heb y galluedd i reoli ei arian pan fyddant yn cyrraedd 18 oed, efallai y bydd angen cymeradwyaeth llys arnoch i ddelio â'i fuddsoddiadau ar ei ran. Gallai cynilion hefyd leihau eu budd-daliadau. Mae'n syniad da cael cyngor ariannol arbenigol i'w wneud yn iawn. 

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Dewis ymgynghorydd ariannol.