Beth i’w wneud gyda phensiwn rhywun pan fydd wedi marw

Os yw’r unigolyn sydd wedi marw yn derbyn Pensiwn y Wladwriaeth, mae angen i chi ddweud wrth y Gwasanaeth Pensiwn ei fod ef neu ei bod hi wedi marw er mwyn atal y taliadau.

Fe allai fod hawl gennych i daliadau pensiwn ychwanegol o Bensiwn y Wladwriaeth eich priod neu bartner sifil.

Mae’n dibynnu ar swm y cyfraniadau Yswiriant Gwladol y gwnaeth ef neu hi eu talu a phryd y gwnaethoch chi a’ch priod neu bartner sifil gyrraedd oed Pensiwn y Wladwriaeth. 

Mae’r Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) wedi nodi rhai pobl nad oedd eu pensiynau wedi’u talu’n ddigonol oherwydd na chawsant y cynnydd awtomatig yr oedd ganddynt hawl iddo. Mae’r rhain yn cynnwys pobl a oedd:

• yn briod neu'n weddw pan fuon nhw farw, neu
• yn 80 oed neu'n hŷn pan fuon nhw farw.

Efallai bod y DWP eisoes wedi ysgrifennu at y person neu ei berthynas agosaf, os ydynt yn gwybod y cyfeiriad cywir.

Os ydych yn credu efallai bod y person a fu farw wedi cael tâl nad oedd yn ddigonol am ei bensiwn, gallwch ofyn am wybodaeth ychwanegol gan ddefnyddio'r botwm 'Gwneud Cais am Wybodaeth' ar GOV.UKYn agor mewn ffenestr newydd

Efallai y bydd yn cymryd peth amser i'r DWP ddelio â'ch ymholiad, ond byddant yn ysgrifennu atoch i ddweud wrthych y canlyniad naill ffordd neu'r llall. Os oedd arian yn ddyledus i'r unigolyn o'i bensiwn, bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau yn rhoi gwybod beth yw'r camau nesaf.

Gallwch wirio beth allech fod â hawl iddo drwy bensiwn eich partnerYn agor mewn ffenestr newydd ar GOV.UK.

Os nad ydych chi wedi cyrraedd oed Pensiwn y Wladwriaeth, fe allech chi fod yn gymwys hefyd i hawlio Budd-daliadau profedigaeth.

Mae rheolau treth gwahanol yn gymwys wrth etifeddu pensiwn cyfraniadau wedi’u diffinio.

Mae’n dibynnu p’un a yw’r unigolyn wedi marw cyn 75 neu ar ôl hynny.

Os yw’r unigolyn wedi marw cyn 75 oed:

• Os oedd yn derbyn incwm o flwydd-dal oes sengl, bydd hyn yn stopio oni bai bod ‘cyfnod gwarantedig’ ynghlwm wrth y blwydd-dal. Os felly, bydd yn parhau i gael ei dalu yn ddi-dreth hyd at ddiwedd y cyfnod gwarantedig  - fel arfer pump neu ddeng mlynedd.
• Os oedd yn flwydd-dal oes ar y cyd, bydd incwm yn dal i gael ei dalu i’r goroeswr -hefyd yn ddi-dreth - hyd at ei farwolaeth. Ond fel arfer bydd hyn ar gyfradd ostyngol -hanner sy’n gyffredin. Os nad ydych chi’n siŵr pa un oedd ganddynt, gofynnwch i’r darparwr blwydd-dal.
• Os oedd gan yr ymadawedig bensiwn tynnu i lawr mynediad hyblyg a sefydlwyd neu y cafwyd mynediad ato yn gyntaf ar ôl 5 Ebrill 2015, bydd unrhyw arian a dalwyd o fewn dwy flynedd i farwolaeth y deiliad pensiwn yn cael ei dalu yn ddi-dreth.
• Serch hynny, os yw’r pensiwn yn cael ei hawlio mwy na dwy flynedd ar ôl marwolaeth y deiliad pensiwn, efallai y bydd angen talu treth.
• Bydd unrhyw arian a dynnir allan o’r cynllun pensiwn cyn marwolaeth, neu unrhyw fuddsoddiad a brynir gydag arian o’r cynllun pensiwn, yn cyfrif fel rhan o ystâd yr ymadawedig ac fe allai fod yn amodol ar Dreth Etifeddiant.
• Bydd yr arian yn y pensiwn yn parhau i dyfu yn ddi-dreth cyhyd â’i fod yn parhau wedi’i fuddsoddi.

Os yw’r unigolyn wedi marw yn 75 oed neu hŷn:

• Os wnaeth dderbyn incwm o flwydd-dal oes sengl, bydd hyn yn dod i ben oni bai bod ‘cyfnod gwarantedig’. Os felly, fe’i telir i’r buddiolwyr hyd at ddiwedd y cyfnod gwarantedig. Bydd treth incwm yn gymwys ar y taliadau.
• Os oedd yn flwydd-dal ar y cyd, bydd incwm yn parhau i gael ei dalu i’r goroeswr, a bydd treth incwm yn gymwys.
• Bydd unrhyw arian a gymerir fel cyfandaliad neu fel incwm o gynllun tynnu i lawr mynediad hyblyg neu o unrhyw bot pensiwn heb ei gyffwrdd, yn cael ei ychwanegu at incwm arall buddiolwr ac yn cael ei drethu yn y ffordd arferol.

Mae sut y mae pensiwn buddion wedi’u diffinio yn cael ei dalu yn dibynnu ar p’un a oedd yr ymadawedig wedi ymddeol ai peidio.

Os nad oedd yr ymadawedig wedi ymddeol hyd yma:

• Bydd y rhan fwyaf o gynlluniau yn talu cyfandaliad sydd fel arfer yn ddwy neu’n bedair gwaith eu cyflog.
• Os oedd yr ymadawedig yn iau na 75 oed, mae’r cyfandaliad hwn yn ddi-dreth.
• Mae’r math hwn o bensiwn fel arfer yn talu ‘pensiwn goroeswr’ trethadwy i briod, partner sifil neu blentyn dibynnol yr ymadawedig.

Os oedd yr ymadawedig wedi ymddeol:

• Os oedd yr ymadawedig yn derbyn pensiwn gan gynllun budd-dal wedi ei ddiffinio, bydd pensiwn wedi ei leihau yn aml yn parhau i gael ei dalu i gymar, partner sifil neu ddibynnydd arall yn unol gyda rheolau y cynllun.
• Gwiriwch pa fuddion sy’n ddyledus gyda’r cynllun pensiwn neu ddarparwr.

Os ydych chi angen mwy o wybodaeth am roi trefn ar bensiwn rhywun sydd wedi marw, neu sut y dylech chi hawlio’u pensiwn, cysylltwch â ni: