Faint mae angladd yn ei gostio?

Wrth ddelio â galar, efallai y bydd angen i chi gynllunio angladd yn gyflym, ac efallai na fydd gennych lawer o brofiad diweddar. Yn aml mae gan bobl farn penodol am sut y dylai angladd fod a beth sy'n gwneud ffarwel go iawn.

Mae’n werth cofio’r canlynol:

• Dewiswch angladd sy’n fforddiadwy ac sy’n addas i’r person sydd wedi marw. Mae’n anhebygol y byddent eisiau i chi fynd i ddyled i dalu am yr angladd neu deimlo dan straen am yr ochr ariannol. Nid oes unrhyw beth o’i le wrth ystyried costau angladd ac nid yw’n amharchus.
• Gofynnwch am o leiaf dau ddyfynbris, un gan drefnydd angladdau annibynnol ac un oddi wrth gadwyn. Mae llawer o bobl yn dewis defnyddio trefnydd angladdau a gallant gynnig arweiniad defnyddiol. Ond cofiwch mai busnes ydynt ac efallai mai eu ffioedd fydd rhan drutaf yr angladd.
• Nid yw’r opsiynau drutaf yn gwneud angladd well. Ynghyd â’r math o angladd a pha drefnydd angladdau y byddwch chi’n ei ddefnyddio, mae ychwanegion dewisol yn effeithio ar y gost. Gall geiriau, cerddoriaeth a gweithredoedd fod yn fwy ystyrlon na cheir ac eirch drud.
• Ystyriwch angladd iechyd cyhoeddus os na allwch dalu neu os nad oes gan y sawl a fu farw unrhyw berthynas agosaf. Mae angladd iechyd cyhoeddus yn angladd sylfaenol sy’n cael ei drefnu a’i dalu gan y cyngor lle bu farw’r person.
• Gallwch wneud cais i roi eu corff i ysgolion meddygol ar gyfer hyfforddi gweithwyr gofal iechyd proffesiynol neu ymchwil. Ond mae derbyniad yn dibynnu ar feini prawf penodol pob ysgol, amgylchiadau'r farwolaeth, a'r amodau sylfaenol.

Dengys ffigurau diweddar bod angladd sy’n defnyddio trefnydd angladdau yn costio, ar gyfartaledd, £3,953*.

Gall y gost yma amrywio cryn dipyn, yn ddibynnol ar y lleoliad a threfniadau’r angladd. Ond mae’n bosibl cael angladd ystyrlon am lawer llai.

Er enghraifft, gallech gael ‘amlosgiad uniongyrchol’ - sy’n costio tua £1,511 - ac yna trefnu seremoni yn eich cartref. Neu gallech hyd yn oed drefnu’r angladd eich hun.

* Ffynhonnell: Adroddiad Cost Marwolaeth 2023 SunLife

* Ffynhonell: Legal & General ym mis Awst 2023

Gall trefnydd angladdau helpu gwneud pethau’n haws i chi i drefnu angladd, gan roi amser i chi alaru.

Ond mae hyn yn debygol o olygu angladd drytach.

Gall ffioedd trefnydd angladdau fod yn rhan drutaf yr angladd, weithiau yn gwneud rhwng 50-66% o’r costau.*

Os byddwch chi’n defnyddio trefnydd angladdau, byddant yn casglu, storio, paratoi a danfon y corff i’r fynwent neu’r amlosgfa.

Byddant hefyd yn sicrhau bod y ffurflenni angenrheidiol ar gyfer amlosgi neu gladdu wedi eu cwblhau a bydd rhai hefyd yn trefnu seremoni syml yn rhan o’r ffi.

Byddant hefyd yn darparu arch, hers a limwsîn fel arfer.

Ond fe all yr eitemau hyn gronni costau gan ddibynnu ar yr hyn y byddwch chi’n eu dewis.

Er enghraifft, gall pris arch fod cyn lleied â £100 i gymaint â £10,000.

Os yw pris yn peri gofid, dylech ofyn i’ch trefnydd angladdau lleol os yw’n cynnig angladd syml neu amlosgiad uniongyrchol.

*Ffynhonnell: Data yn seiiedig ar Adroddiad Mynegai Costau Angladd Cenedlaethol Royal London 2018.

Mae'n bwysig peidio â dewis yr un cyntaf a welwch. Ffoniwch o gwmpas a mynnwch o leiaf ddau ddyfynbris cyn i chi ddewis un sydd orau ar eich cyfer chi.

Dylech hefyd ystyried defnyddio trefnydd angladdau annibynnol lleol. Maent fel arfer yn rhatach na chwmni cenedlaethol.

Defnyddiwch y gwefannau hyn i ddod o hyd i drefnydd angladdau lleol. Cofiwch wirio mwy nac un safle gan y bydd y prisiau yn amrywio ac nid oes un ohonynt yn rhai’r farchnad gyfan, felly mae canlyniadau yn amrywio yn ôl safle.

• Cymdeithas Genedlaethol Trefnwyr Angladdau
• Cymdeithas Trefnwyr Angladdau Cynghreiriol ac Annibynnol

I gymharu prisiau eich cyfarwyddwyr angladdau lleol, gallech hefyd ddefnyddio gwefan Funeral Choice

Gallwch fanylu ar y canlyniadau drwy newid eich ardal chwilio. Nid yw’r prisiau a ddangosir yn cynnwys y ffi amlosgi neu gladdu.

Mae costau trydydd parti, a elwir hefyd yn ‘gostau alldaliadau’ yn ffioedd y mae’n rhaid i chi dalu i drydydd parti naill ai i gladdu neu amlosgi’r corff. Gallai’r rhain fod yn:

• ffioedd amlosgi
• tystysgrif canolwr meddygol,
• clerigwyr neu swyddogion
• y ffi claddu sydd fel arfer yn cynnwys prydles llain gladdu, a chloddio a llenwi'r bedd.

Os ydych yn defnyddio trefnydd angladdau, maen nhw’n debyg o reoli’r taliad hwn i chi - ond mae’n debyg y byddant yn gofyn am yr arian hwn o flaen llaw.

Gall costau amrywio cryn dipyn yn dibynnu ar eich dewisiadau. Er enghraifft, mae amlosgiad fel arfer yn rhatach hyd yn oed os ydych yn defnyddio trefnydd angladdau.

Fodd bynnag, mae costau claddu yn amrywio’n sylweddol ar hyd a lled y wlad ac yn costio dros £4700 yn ardaloedd Llundain Fwyaf.

Cyn i chi benderfynu ar fynwent neu amlosgfa, mae rhai pethau i’w cofio a allai effeithio ar y gost derfynol:

• Weithiau mae yna wahaniaeth mawr yn y pris o gael angladd mewn un amlosgfa i un arall ychydig filltiroedd ar wahân. Felly, mae’n syniad da i wirio eich ardaloedd lleol a chyfagos i gymharu’r gost a chwilio am yr un gorau i chi.
• Dylech hefyd ofyn a oes gan y fynwent ‘daliadau ar gyfer rhai nad ydynt yn breswylwyr’. Mae’r rhain yn daliadau ychwanegol ar gyfer claddu rhywun nad oedd yn byw mewn dosbarth neu fwrdeistref.
• Fel arfer mae yna hefyd dâl ar wahân i gadw bedd yn lân a thaclus. Fel arfer fe’i telir yn flynyddol. Cyn i chi benderfynu pa fynwent i ddefnyddio, dylech wirio faint yw hyn.
• Weithiau bydd yna dâl ar wahân i ddefnyddio’r fynwent neu amlosgfa i gynnal gwasanaeth yr angladd. Dylech wirio i weld os yw hyn wedi ei gynnwys yn y ffioedd claddu neu amlosgi.

Gallai costau trydydd parti hefyd gynnwys ffioedd ar gyfer gwasanaethau penodol.

Mae yna nifer o eitemau a gwasanaethau y gallwch eu hychwanegu i angladd. Fodd bynnag, mae pob eitem yn costio arian.

Po fwyaf y byddwch yn ychwanegu, y drutaf yn y byd yw’r angladd.

Ac fe allech chi’n rhwydd iawn ychwanegu £1,976* ychwanegol neu’n fwy at y bil terfynol.

Meddyliwch yn ofalus a oes angen yr eitemau a’r gwasanaethau hyn yn yr angladd.

Os ydych chi’n teimlo bod eu hangen, dylech chwilio i weld a allwch eu cael am bris llai.

*Ffynhonell: Adroddiad Cost Marwolaeth 2023 SunLife

Nid oes unrhyw beth yn y gyfraith sy’n nodi bod yn rhaid i chi ddefnyddio arch. Gallwch ddefnyddio amwisg yn lle hynny.

Ystyriwch archwilio cyflenwyr ar-lein ar gyfer eirch ac amwisg a allai gynnig opsiynau mwy cyfeillgar i'r gyllideb. Gwiriwch y rhestr o gwmnïau a argymhellir ar y Good Funeral GuideYn agor mewn ffenestr newydd, ond sicrhewch eich bod yn cadarnhau costau dosbarthu.

Byddwch yn ofalus wrth brynu blodau ar-lein. Efallai eu bod yn edrych yn dda ar-lein ond pan fyddant yn cyrraedd, weithiau maent o ansawdd gwael. Yn lle blodau, ystyriwch deyrnged fwy personol fel rhodd i elusen er cof amdanynt.

Yn lle talu am leoliad ac arlwywr, fe allech chi ofyn i deulu a ffrindiau ddod â bwyd i'r wylnos.

Mae'n bwysig cymharu prisiau a gwasanaethau. Mynnwch ddyfynbris gan fwy nag un trefnydd angladdau, arlwywr neu werthwr blodau – er mwyn i chi allu cymharu prisiau. Yna gallwch ddewis un sy'n cyd-fynd â'ch cyllideb.

Gallwch hefyd:

• ddewis peidio ag eneinio
• dewis peidio â defnyddio hers neu limwsîn
• defnyddio cyfryngau cymdeithasol yn lle cael hysbysiad papur newydd.

Gall prynu a chynnal carreg fedd neu blac goffa fod yn ddrud. Yn hytrach, gallwch greu coffâd ar-lein ble gall teulu a ffrindiau roi rhodd i elusen er cof am yr ymadawedig.

Mae gwefannau codi arian, fel JustGivingYn agor mewn ffenestr newydd yn cynnig coffâd ar-lein elusennol penagored.

Gall dewis amser rhatach, os yw ar gael, megis yn gynnar yn y bore neu yn ystod yr wythnos, hefyd leihau’r gost. 

Mae amlosgfa sy’n cael ei rhedeg gan y cyngor fel arfer yn rhatach nag un breifat. Efallai y bydd y cyfleusterau a’r addurn yn syml iawn, felly efallai y byddwch chi eisiau galw heibio i’w gweld ymlaen llaw.

Mae angladdau iechyd cyhoeddus ar gyfer pobl sydd wedi marw ac:

• heb unrhyw berthynas agosaf, neu
• â theulu sy'n methu neu'n anfodlon talu am angladd.

Os na allwch dalu am gost angladd, gallwch droi at y cyngor lleol. Gallant drefnu a thalu am angladd sylfaenol ar gyfer y person a fu farw.

Efallai yr hoffech chi ystyried tir claddu naturiol, megis coedwig. Yn aml mae’r rhain yn llawer rhatach na mynwent draddodiadol, a all fod yn ddrud iawn. Mae mynwentydd traddodiadol hefyd yn codi ffioedd ‘dibreswyl’ os nad oedd y person sydd wedi marw yn byw yn yr ardal. I ddod o hyd i fan claddu naturiol, ewch i wefan y Natural Death Centre

Gall nifer o bobl ymgeisio i roi eu corff i ysgolion meddygol er mwyn hyfforddi gweithwyr proffesiynol ym maes gofal iechyd neu ar gyfer ymchwil. Ni fydd y corff yn cael ei dderbyn bob amser oherwydd bydd yn dibynnu ar anghenion yr ysgolion meddygol unigol, amgylchiadau’r farwolaeth a’r rheswm am y farwolaeth.

Os nad yw rhoddi yn bosibl, rhaid gwneud trefniadau angladd eraill.

Gallai ysgolion gynnal gwasanaeth coffa neu angladd, ond yn aml ceir oedi hyd at ddwy neu dair blynedd cyn ei gynnal. Bydd rhai ysgolion meddygol yn gofyn am gyfraniad tuag at gostau cludiant.

Mae rhai cwmnïau yn cynnig amlosgiad uniongyrchol - ble mae’r corff yn cael ei gasglu o gorffdy yn ystod oriau gwaith arferol ac yn amlosgi ar amser cyfleus.

Weithiau mae’n cael ei alw yn ‘amlosgiad heb seremoni’.

Fel arfer ni ellir gweld y corff o flaen llaw na chael seremoni, na limwsîn ar gyfer y teulu a’r galarwyr.

Ac os ydych chi eisiau cael y llwch wedyn, gwnewch yn siŵr eich bod yn gofyn am hynny. Fel arfer bydd yn rhaid i chi ei gasglu, ond bydd rhai yn ei ddanfon am dâl.

Yna mae hyn yn eich gadael i gynnal seremoni, os dymunwch, ar amser a lleoliad o’ch dewis chi.

Gallwch chwilio ar-lein am ‘amlosgiad uniongyrchol’ yn eich ardal.

Mae’n bwysig i wneud ymchwil eich hun i ddarganfod pa chynnwys a nodweddion sydd fwyaf addas i’ch anghenion. Os ydych yng Nghymru, Lloegr a’r Alban, gallwch ddechrau chwilio ar Fairer FinanceYn agor mewn ffenestr newydd

Neu defnyddiwch y safleoedd hyn isod i ganfod darparwr lleol.

• Cymdeithas Genedlaethol Trefnwyr AngladdauYn agor mewn ffenestr newydd
• Cymdeithas Trefnwyr Angladdau Cynghreiriol ac AnnibynnolYn agor mewn ffenestr newydd

Cofiwch wirio mwy nag un gwefan gan y byddant yn dangos gwahanol ganlyniadau.

Efallai na fydd rhai yn darparu amlosgiadau uniongyrchol.

Gallwch gynllunio ar gyfer angladd ystyrlon fforddiadwy cyn i’r diwrnod gyrraedd. Gall ysgrifennu’ch dymuniadau ar bapur a’i rannu gyda’r rheini a allai fod yn ei drefnu sicrhau bod y pethau sydd o bwys i chi yn digwydd. Gall hefyd ostwng peth o’r pryder sydd ynghlwm â threfnu angladd - gan y bydd llawer o’r penderfyniadau eisoes wedi’u gwneud.

Hyd yn oed os nad oes gwahaniaeth gennych chi beth sy’n digwydd, gall ei roi ar bapur fod o gymorth mawr i’ch perthnasau.

Gallwch ysgrifennu eich dymuniadau i lawr a'u cadw gyda'ch ewyllys, neu ei rannu gyda theulu neu ffrindiau.

Gallwch hefyd gynnwys y brif wybodaeth ar ddarn o bapur.