Sut mae chargeback a diogelwch adran 75 yn gweithio ar gyfer eich cerdyn credyd a debyd

Os ydych yn defnyddio eich cerdyn credyd i brynu rhywbeth, sy’n costio mwy na £100 a hyd at £30,000, cewch eich diogelu gan ‘adran 75’ y Ddeddf Credyd Defnyddwyr. Mae’r amddiffyniad yn dal i fod yn berthnasol hyd yn oed os daloch yn rhannol ar eich cerdyn credyd, er enghraifft blaendal ar gyfer gwyliau.

• Os yw'r cwmni wedi methu â chyflenwi'r nwyddau neu'r gwasanaethau, neu wedi cyflenwi nwyddau nad ydynt yn cyrraedd y safon, neu
• Os yw'r cwmni wedi cam-gynrychioli'r hyn y mae'n ei gyflenwi - er enghraifft, mae cyflenwr meddalwedd yn dweud y bydd pecyn meddalwedd rydych yn ei brynu yn gweithio gyda chyfrifiadur penodol pan na fydd.

Er mwyn bod yn gymwys ar gyfer diogelwch o dan adran 75, mae’n rhaid i chi wario rhwng £100 a £30,000 ar eich cerdyn credyd. Nid yw’r diogelwch hwn yn gymwys i unrhyw beth rydych yn ei brynu gan ddefnyddio cerdyn debyd.

Mae’r swm gwario isaf o £100 yn gymwys i bob eitem neu set o eitemau rydych yn eu prynu, yn hytrach na chyfanswm y bil.

Er enghraifft, os ydych wedi prynu ffrog a siaced nad oeddynt yn rhan o siwt, gyda phob un yn costio llai na £100, ni fyddwch yn gymwys i’r diogelwch defnyddwyr o dan adran 75.

Enghraifft arall bydd prynu tocynnau am ddigwyddiad, neu docynnau cwmni hedfan.

Bydd ‘tocyn teulu’ yn cyfrif fel un eitem ond ni fydd docynnau unigol am aelodau’r teulu.

Fodd bynnag, efallai y byddwch yn gallu gwneud cais yn erbyn cwmni eich cerdyn credyd o dan gynllun gwirfoddol o’r enw ‘chargeback’ rydym yn ei esbonio yn yr adran Deall chargeback isod.

Nid oes yn rhaid i chi dalu’r pris llawn ar gerdyn credyd i gael diogelwch adran 75. Mae talu blaendal yn ddigon i roi’r diogelwch cyfreithiol i chi.

Er enghraifft, os wnaethoch brynu rhywbeth sy’n costio £200 ond wedi talu blaendal o £20 ar eich cerdyn credyd a’r gweddill trwy ddull arall (er enghraifft gyda cherdyn debyd neu arian parod), byddwch dal i dderbyn y sicrwydd ac fe fyddwch yn gallu hawlio’r £200 cyfan (ac nid dim ond y blaendal) o’ch cwmni cerdyn credyd pe na bai’r nwyddau yn cyrraedd neu os oeddynt yn ddiffygiol.

Nid ydych chwaith wedi’ch cyfyngu i bris ariannol yr eitemau. Er enghraifft, fe allech hawlio oddi wrth y cyflenwr am dreuliau ychwanegol (fel postio) neu golledion ôl-ddilynol (fel difrod a achosir trwy eitem ddiffygiol), yna gallwch hawlio o dan adran 75 yn erbyn y cwmni cerdyn credyd.

Os yw’r pryniant yn cael ei wneud gan ail ddeiliad cerdyn, rhywun nad yw'n berson sy'n talu'r bil, nid yw’n syml.

Rhaid i unrhyw gais gael ei wneud gan y prif ddeiliad cerdyn, gan nhw a lofnododd y cytundeb credyd, ac fe allai’r cwmni cerdyn credyd wrthod cais os nad oedd yn bryniant ar y cyd, fel gwyliau teuluol, neu rywbeth ar gyfer y prif ddeiliad y cerdyn (fel anrheg pen-blwydd).

Mae braidd yn annelwig felly mae’n werth gwirio gyda chyhoeddwr y cerdyn o’r cychwyn cyntaf.

Efallai y cewch amddiffyniad adran 75 pan fyddwch chi’n defnyddio’ch cerdyn credyd trwy PayPal i wneud taliad am nwyddau neu wasanaethau nad ydynt yn gofyn ichi fewngofnodi i'ch cyfrif PayPal. Er enghraifft, os ydych chi'n talu gan ddefnyddio cyfrif gwestai PayPal dros dro heb fewngofnodi i'ch cyfrif PayPal eich hun, efallai y byddwch chi'n gallu gwneud hawliad o dan adran 75 o hyd.

Pan fyddwch yn mewngofnodi ac yn talu gyda'ch cerdyn credyd trwy'ch cyfrif PayPal, nid oes gennych amddiffyniad adran 75.

Mae gan PayPal ei gynllun amddiffyn prynwyr ei hun hefyd. Er mai dim ond eich amddiffyn rhag materion fel cam-ddisgrifiadau neu eitemau nad ydynt yn troi i fyny, gallai fod o gymorth ar gyfer eitemau nad ydynt yn dod o dan adran 75.

Nid oes gwahaniaeth p'un a ydych yn defnyddio'ch cerdyn i brynu rhywbeth yn y DU neu dramor, rydych wedi'ch diogelu yn yr un ffordd.

• Cost eich teithiau os aiff y cwmni awyrennau i’r wal.
• Cost eich gwyliau os aiff y cwmni gwyliau i’r wal.
• Treuliau ychwanegol neu golledion ôl-ddilynol - er enghraifft, os oedd yn rhaid i chi brynu tocynnau hedfan drutach i deithio adref ar ôl i gwmni awyrennau fethu.

• Mewn rhai achosion, os byddwch yn prynu taith ‘hedfan yn unig’ gan drydydd parti, fel asiant teithio, efallai na fyddwch yn gallu gwneud cais oherwydd bod y trydydd parti wedi’i gontractio i ddarparu tocynnau’n unig, ac nid ar y daith hedfan.
• Unrhyw gostau nad oedd rhaid i chi eu talu - er enghraifft, os penderfynoch ymestyn eich gwyliau ar ôl i’r cwmni awyrennau fynd i’r wal (yn hirach na’r oedd rhaid i chi) byddwch yn annhebygol o allu hawlio am gostau ychwanegol.

Os ydych yn talu am rywbeth ar eich cerdyn credyd sy'n costio'n fwy na £100 a bod problem, eich cam cyntaf ddylai fod cysylltu â’r cwmni y gwnaethoch brynu oddi wrtho, i roi cyfle iddynt wneud iawn.

Serch hynny, os nad ydynt yn ymateb, neu’n gwrthod rhoi ad-daliad i chi, neu os yw’n amlwg nad oes pwynt cysylltu â hwy (gan eu bod wedi diflannu neu wedi’i ddiddymu), gallwch hawlio yn erbyn eich cwmni cerdyn credyd.

Dyma sut:

• Ysgrifenwch at y cwmni cerdyn credyd, yn datgan beth a brynoch chi, ble a phryd y prynoch ef a faint a daloch chi. Dylech gynnwys copïau o dderbynebau os oes gennych chi rai (os na, byddwch angen prawf prynu arall).
• Dywedwch wrthynt eich bod wedi ceisio cysylltu â’r cwmni y gwnaethoch brynu nwyddau neu wasanaethau ganddynt a beth oedd yr ymateb - os o gwbl.
• Esboniwch beth yr hoffech i’r cwmni cerdyn credyd ei wneud, fel arfer ad-dalu’r pris prynu i’ch cyfrif cerdyn credyd - cofiwch ddatgan: “Rwyf yn gwneud hawliad dan adran 75 Deddf Credyd Defnyddwyr”.
• Cadwch gofnod o’r llythyr neu’r e-bost rydych wedi’i anfon.

Neu gallwch lenwi rhai manylion ar wefan Which?Yn agor mewn ffenestr newydd a bydd yn anfon llythyr templed atoch i'w anfon at eich darparwr cerdyn credyd. Gallwch hefyd ddefnyddio ap neu wefan cwmni eich cerdyn credyd i wneud cais ar-lein. 

Nid yw taliadau a phryniadau cardiau debyd yn cael eu diogelu gan adran 75 y Ddeddf Credyd Defnyddwyr. Ond os nad ydych yn cael rhywbeth rydych wedi talu amdano gyda cherdyn debyd, ac mae’r cwmni’n gwrthod eich ad-dalu, gallwch ofyn eich banc i ‘wrthdroi’r trafodiad’ a chael eich arian yn ôl trwy chargeback.

Nid yw chargeback yn amddiffyniad cyfreithiol fel adran 75, sy’n berthnasol yn y DU. Mae’n gytundeb y mae Visa, Mastercard, Maestro ac American Express wedi ymrwymo iddo. Mae’r cynllun yn eich galluogi i hawlio ad-daliad gan eich darparwr cerdyn os nad yw pryniant yn cyrraedd neu os yw’n ddiffygiol.

Dyma sut rydych yn cael eich arian yn ôl trwy chargeback:

• Cysylltwch â’r cwmni a cheisiwch gael ad-daliad yn gyntaf cyn i chi wneud cais.
• Mae’n rhaid eich bod yn gwneud cais o fewn 120 diwrnod o wneud y pryniant. Os yw’r pryniant ar gyfer rhywbeth yn y dyfodol, er enghraifft, tocynnau i ddigwyddiad, yna mae’r terfyn 120 diwrnod yn cychwyn o’r diwrnod y byddai’r digwyddiad wedi digwydd.
• Bydd y cwmni cerdyn yn ceisio hawlio’ch arian yn ôl o’r cwmni rydych wedi ei dalu, trwy wrthdroi’r trafodiad.
• Byddwch yn ymwybodol y gall ceisiadau cymryd ychydig o amser i brosesu gan fod rhaid i’r cwmni cerdyn cael yr arian wedi’i ad-dalu cyn ei drosglwyddo i chi.
• Mae chargeback yn gweithio ar gyfer cardiau debyd, credyd neu ragdaledig.

Os nad ydych yn fodlon â’r ymateb a gewch gan gwmni eich cerdyn gallwch wneud cwyn i’r Gwasanaeth Ombwdsmon Ariannol. 

Darganfyddwch fwy yn ein canllaw Hawlio iawndal os ydych wedi dioddef cam-werthu.