Lwfans Mamolaeth

Budd-dal yw Lwfans Mamolaeth sy’n cael ei dalu gan y llywodraeth i ferched nad ydynt yn gymwys i gael Tâl Mamolaeth Statudol.

Mae Lwfans Mamolaeth yn ddi-dreth a’n cael ei dalu am hyd at 39 wythnos. Dyma faint gallwch ei gael am y flwyddyn dreth 2025/26:

Mae'n bwysig hawlio Lwfans Mamolaeth gan y gall hefyd helpu i wneud yn siŵr eich bod yn cael Pensiwn y Wladwriaeth lawn. Mae hyn oherwydd eich bod hefyd yn cael credydau Yswiriant Gwladol Dosbarth 1 yn awtomatig gyda Lwfans Mamolaeth. Mae'r credydau hyn yn bwysig i ddynodi faint o Bensiwn y Wladwriaeth rydych chi'n ei gael gan ddibynnu ar eich cofnod Yswiriant Gwladol.

Gallai Lwfans Mamolaeth effeithio ar faint rydych chi’n ei gael ar gyfer:

• Credyd Cynhwysol
• Gostyngiad Treth Gyngor
• Budd-dal Tai
• Lwfans Cyflogaeth a Chymorth (ESA)
• Lwfans Ceisio Gwaith (JSA) - bydd hyn yn stopio os cewch Lwfans Mamolaeth
• budd-daliadau profedigaeth
• Lwfans Gofalwr.

Mae’r cap ar fudd-daliadau yn cyfyngu cyfanswm y budd-daliadau y gallwch eu cael. Mae’n berthnasol i’r rhan fwyaf o bobl 16 oed a throsodd sydd heb gyrraedd oedran Pensiwn y Wladwriaeth. Darganfyddwch fwy am y cap ar fudd-daliadauYn agor mewn ffenestr newydd a’ch oedran pensiwn y wladwriaethYn agor mewn ffenestr newydd ar GOV.UK.

Nid yw rhai budd-daliadau unigol yn cael eu heffeithio, ond gall effeithio cyfanswm y budd-dal a gewch.

Efallai y gallwch ei gael am 39 wythnos os:

• rydych yn gyflogedig ond ni allwch wneud cais am Dâl Mamolaeth Statudol
• rydych yn hunangyflogedig ac yn talu cyfraniadau Yswiriant Gwladol Dosbarth 2 - yn cynnwys cyfraniadau Yswiriant Gwladol gwirfoddol
• rydych wedi stopio gweithio’n ddiweddar.

Yn y 66 wythnos cyn mae disgwyl i’ch babi gael ei eni:

• mae’n rhaid eich bod wedi bod yn gyflogedig neu’n hunangyflogedig am o leiaf 26 wythnos, ac
• mae’n rhaid i chi fod wedi ennill £30 neu fwy am o leiaf 13 o’r wythnosau hynny - nid oes yn rhaid i’r wythnosau fod gyda’i gilydd.

Os nad ydych yn gyflogedig nac yn hunangyflogedig ond rydych wedi bod yn helpu’ch priod neu bartner sifil hunangyflogedig gyda’u busnes yn ddi-dâl, efallai y gallwch wneud cais am Lwfans Mamolaeth ar gyfradd o £27 yr wythnos am 14 wythnos.

Telir Lwfans Mamolaeth am hyd at 39 wythnos.

Gallwch ddechrau hawlio o’r 26ain wythnos o’ch beichiogrwydd.

Y cynharaf y gallwch gael eich taliad cyntaf yw 11 wythnos cyn dyddiad geni disgwyliedig eich babi.

Gall Lwfans Mamolaeth fod yn hwb gwerthfawr i’ch incwm os ydych yn hunangyflogedig a gorfod cymryd amser i ffwrdd o’ch gwaith i gael babi.

I gael y swm llawn o Lwfans Mamolaeth, rhaid i chi fod wedi bod yn talu Cyfraniadau Yswiriant Gwladol Dosbarth 2 am o leiaf 13 o’r 66 wythnos cyn dyddiad geni disgwyliedig eich babi.

Pan fyddwch wedi gwneud eich cais, bydd yr Adran Gwaith a Phensiynau (DWP) yn gwirio eich bod wedi talu digon o Gyfraniadau Yswiriant Gwladol Dosbarth 2.

Os nad ydych wedi talu digon i gael y gyfradd lawn o £187.18 yr wythnos (2025/26), cewch £27 yr wythnos am 39 wythnos os ydych yn bodloni’r meini prawf cymhwyso ar gyfer Lwfans Mamolaeth.

Mae’n bosibl i chi wneud taliadau Yswiriant Gwladol ychwanegol i sicrhau y cewch y swm llawn o Lwfans Mamolaeth. Bydd CThEM yn dweud wrthych sut i wneud hyn pan fyddwch yn gwneud eich cais. Neu cysylltwch â llinell gymorth Yswiriant Gwladol hunangyflogedig CThEM.

Ffôn: 0300 200 1900

Ffôn testun: 0300 200 3519

Y tu allan i’r DU: +44 19 1203 7010

Mae’r llinellau ar agor 8am i 6pm, dydd Llun i ddydd Gwener. Maent ar gau ar benwythnosau a gwyliau banc.

Os nad ydych yn gymwys i gael Lwfans Mamolaeth, mae’n syniad da i geisio gwneud cais am Gredyd Cynhwysol. 

Ydych chi'n feichiog neu newydd gael babi a dim yn meddwl eich bod yn gymwys am Dâl Mamolaeth Statudol neu Lwfans Mamolaeth? Yna mae'n bwysig i siarad ag ymgynghorydd profiadol - er enghraifft, yn swyddfa Cyngor Ar Bopeth neu’r Ganolfan Byd Gwaith.

Dewch o hyd i’ch help agosaf ar Advicelocal

Os ydych yn byw yng Nghymru, Lloegr neu'r Alban, dewch o hyd i'ch Canolfan Byd Gwaith agosafYn agor mewn ffenestr newydd ar wefan GOV.UK. Neu ffoniwch 0800 012 1888.

Os ydych yn byw yng Ngogledd Iwerddon, ffoniwch NI Direct ar 02890 823 318.

Os ydych yn byw yng Nghymru, Lloegr neu'r Alban

Llenwch y ffurflen gais Lwfans Mamolaeth (MA1)Yn agor mewn ffenestr newydd ar wefan GOV.UK.

Neu ffoniwch 0800 012 1888

Os ydych chi'n byw yng Ngogledd Iwerddon

Ffoniwch NI Direct ar 02890 823 318